Yalancı iğde tedavileri - haşere ve hastalık kontrolü

Yalancı iğde (Hippophae rhamnoides), dağlık ve tepelik alanlarda yaygın olan meyve veren bir çalıdır. Deniz topalaklarının meyveleri önemli miktarda mineral ve vitamin içerir ve bu nedenle birçok bölgede yetiştirilir. 1-1,5 m yüksekliğinde bir çalı şeklinde büyür ve yüksek ışık talepleri vardır, sadece iyi aydınlatılmış alanlarda yetiştirilir. Farklı biyotik faktörlere karşı dayanıklı bir tür olarak kabul edilir. Hastalıkların veya zararlıların etkisi yalancı iğdeyi biraz etkiler, ancak ekonomik eşiğe nadiren ulaşılır. Bu yüzden Yalancı iğde tedavileri çalının hastalıklara ve zararlılara karşı korunması için önemli bir adımdır.

YALANCI İĞDE ÇALILARININ BAŞLICA HASTALIKLARI

Verticillium solgunluğu (Verticilium sp.)

Bu hastalık yalancı iğde yetiştirildiği alanlarda mevcuttur ve çoğunlukla 5 ila 8 yaş arasındaki plantasyonlarda görülür. İlk belirtiler yaprakların sararması ve kademeli olarak solmasıdır. Meyveler erken olgunlaşır ve kurur. Saldırının bir sonucu olarak bitkiler gün boyunca solar ve akşamları normal görünür. Ayrıca, çalıların kabuklarında kırmızı yumrular görülür. Gövdede bir kesik yapılırsa, iletim dokularının kahverengileşmesi gözlemlenebilir. Enfekte olmuş çalılar ilk belirtilerden 1-2 yıl sonra kurur.

Önleme ve kontrol tedbirleri:

hastalık ileri bir aşamadaysa, çalılar plantasyondan sökülüp yakılır.

Fusarium sp.

Verticillium’un neden olduğu semptomlara benzer semptomlar üretir. Hastalık başlangıçta sinirlerin renk değiştirmesine, ardından yaprak sapının solmasına neden olur. Başlangıçta bu belirtiler sadece birkaç yaprakta ve nihayetinde tüm taçta görülebilir. Gövdede bir kesik yapılırsa, iletim dokularının kahverengileştiği gözlemlenebilir. Sonunda bitki geri dönüşü olmayan bir şekilde kurur.

Önleme ve kontrol tedbirleri:

hastalık ileri bir aşamadaysa, sağlıksız çalıların sökülüp yakılması.

Pas (Puccinia sp.)

Bu hastalığın ilk belirtileri yaprakların üst tarafında klorotik lekelerin ortaya çıkmasıdır. Hastalık gelişir ve alt tarafta mantarın fruktifikasyonunu temsil eden turuncu püstüller ortaya çıkar. Pas yapraklarda ciddi deformasyona neden olur.

YALANCI İĞDE ÇALILARININ BAŞLICA ZARARLILARI

Yaprak bitleri

Bir bitkiden diğerine veya bir türden diğerine göç eden polifag türlerdir. Kendiliğinden oluşan bitki örtüsünde büyürler ve daha sonra ekili türlere geçerler. Yaprak bitleri genellikle yaprakların, çiçeklerin veya çiçek salkımlarının ve genç sürgünlerin alt tarafında bir koloni oluşturur. Böcekler hücre özsuyu ile beslenerek bitkide strese neden olur. Şiddetli bir saldırı durumunda yaprak bitleri bitkinin ölümüne neden olur.

San Jose kabuklu biti (Quadraspidiorus perniciosus)

Polifag bir tür olup 200’den fazla bitki türünde zarar yapar. Yılda 1-3 nesil verir ve kışı larva olarak saldırdığı türlerin kabuklarında geçirir. Dişiler ve larvalar saldırıya uğrayan bitkilerin tüm organlarına, hatta meyvelerine yayılır. Konukçu bitkinin hücre özsuyu ile beslenirler. Saldırı şiddetliyse, vücudunu koruyan kalkan üst üste gelerek çalıyı boğar. Saldırıya uğrayan bitki 2-3 yıl sonra büyümeden durur ve kurur.

Kambur üçgen böceği (Cerasa bubalus)

Meyve ağaçlarında dolaylı zarar oluşturan bir türdür. Yılda bir nesli vardır ve ağaçların kabuklarında yumurta olarak kışı geçirir. Bu ağustos böceği otsu bitkilerin (yonca, alfalfa, vb.) hücre özsuyu ile beslenir. Dişiler yumurtalarını ağaçların dallarına, ovipozitör ile yapılan bir kesiğe bırakır. Etkilenen bölgede kabuk çatlar ve özsu kesilir. Saldırıya uğrayan dallar artık gerektiği gibi çalışmaz ve saldırı güçlüyse kururlar. Ayrıca, fitopatojenik ajanlar yaralar yoluyla bitkiye girebilir. En büyük zarar fidanlara verilir.

Kontrol tedbirleri:

Bu böceğin kontrolü zordur ve önleyici yöntemlerin uygulanmasını içerir.

dikim malzemesinin incelenmesi;
etkilenen dalların kesilmesi ve yakılması;
meyve bahçesindeki otsu bitkilerin yok edilmesi;
Confidor yağı ile uygulama (uyku döneminde).

Çingene güvesi (Lymantria dispar)

Ağaçlarda ve meyve veren türlerde büyük yaprak dökülmesine neden olan tehlikeli bir türdür. Saldırıya uğrayan türlerin kabuklarında yaptığı ipeksi bir barınakta (yuva) yumurta aşamasında kışı geçirir. İlkbaharda larvalar ortaya çıkar ve yapraklar üzerinde hareket ederek onlarla beslenir ve yaprak dökülmesine neden olur.

hippophae-rhamnoides-citrus-flatid-planthopper

Citrus flatid planthopper (Metcalfa pruinosa)

‘Citrus flatid planthopper’ olarak bilinen bu tür, asmalara, ağaçlara ve çalılara zarar veren polifag bir türdür. Yılda bir nesli vardır ve saldırıya uğrayan bitkilerin dallarında yumurta evresinde kışı geçirir. Yetişkinler ve larvalar saldırıya uğrayan bitkilerin hücre özsuyu ile beslenir, bitki büyümesini engeller ve birçok hastalık ve virüs yayar. Böceğin vücudunu kaplayan mumsu tabaka nedeniyle bu türle mücadele etmek çok zordur. Bu nedenle zararlı, elma pamuklu biti (Eriosoma lanigerum) ile kolayca karıştırılabilir.

Akarlar

Çıplak gözle görülmesi çok zor olan küçük polifag böceklerdir. Akarlar, hem kültür türleri hem de kendiliğinden oluşan floradan türler olmak üzere birçok bitki ve meyve veren ağaçla beslenir. Yaprakların hücre özsuyu ile beslenirler. Saldırıdan sonra yapraklar parşömene benzer, çiçek dökümü meydana gelir ve çalı gelişimini durdurur.

Mayıs böceği (Melolontha melolontha)

Bu böcek özellikle tehlikelidir ve ‘yaygın Avrupa mayıs böceği’ veya ‘beyaz kurtçuk’ olarak da bilinir. 3-4 yılda bir nesil geliştirir ve toprakta farklı yaşlarda larva olarak kışı geçirir. Gelişme döneminde larvalar çeşitli bitkilerin yeraltı kısımlarından beslenir ve saldırı çalıların solmasına neden olur.

Kontrol önlemleri:

çalı çevresindeki toprağın mobilizasyonu;
çalı çevresine granül böcek ilaçlarının uygulanması.

Nematodlar

Nematodlar etkilenen bitkilerin içinde ve toprakta yetişkin olarak kışı geçirir. Bitkinin su alımı ile topraktan bitki organlarına göç ederler. Etkilenen bitkilerin içinde yaşar ve hücre özsuyuyla beslenirler. Saldırı sonucunda kökler deforme olur ve genç yaprakların büyümesi azalır. Saldırıya uğrayan bitkilerin çiçekleri gelişmeden geri kalır ve bazen de deforme olur.