Turp (Raphanus sativus), yumrulu, etli kökleri için çoğunlukla ılıman bölgelerde yetiştirilen bir türdür. Avrupa’da çok popüler bir türdür. En yaygın olarak yetiştirilen turp türleri yuvarlak beyaz turpu, beyaz yaz turpu ve siyah kış turbudur. Turp mahsulü zararlılardan ve hastalıklardan etkilenebilir, doğru tedavisi önemlidir.

TURPLARIN BAŞLICA HASTALIKLARI

VİRÜS

Karnabahar mozaik virüsü

Saldırıya uğrayan bitkilerin yapraklarında şeffaflık ve sararmış damar arası doku belirtileri ile birlikte renksiz damarlar bulunur. Yapraklar, kenarları üst tarafa doğru kıvrılmış, deforme bir görünüme sahiptir. Etkilenen sürgünler küçük kalır ve olgun bitkilerin verimi düşüktür. Bu hastalık Brassicaceae familyasının tüm bitkilerinde görülebilir. Karnabahar yapraklarında klorotik (renksiz) halkalar görülebilir. Virüs, hastalıklı tohumlar aracılığıyla bir yıldan diğerine bulaşır. Gelişme mevsimi boyunca bulaşma böceklerden olur.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• sağlıklı ve sertifikalı tohum kullanımı;
• hastalık belirtileri gösteren bitkilerin sökülmesi ve yok edilmesi;
• böcek popülasyonunu kontrolünü sağlamak için spesifik insektisitlerin uygulanması.

BAKTERİ

Yapraklı kabakgillerde bakteriyel yaprak lekesi (Pseudomonas syringae pv. maculicola)

Saldırı, yaprakların her iki tarafında küçük, koyu, ıslak lekelerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Koşullar uygunsa bu lekeler genişleyebilir veya kenarları mora dönüşebilir. Şiddetli enfeksiyonlar erken yaprak dökülmesine yol açabilir.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• yağmurlama sulamadan kaçınılması;
• sağlıklı tohum veya fide kullanılması;
• turplarda onaylı fungisitlerle tedavilerin yapılması.

Brassica mildiyö (Peronospora brassicae)

Hastalık, yapraklarda daha sonra kahverengiye dönüşen düzensiz sarı lekelerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Yaprakların alt tarafında grimsi bir tüylenme görülür. Büyüme mevsimi boyunca hastalık rüzgarla kolayca yayılır ve yüksek atmosferik nem hastalığın hızla yayılmasını destekler. Mantar bitkinin yeraltı organlarına da saldırır. Köklerde belirtiler büyük, dairesel, siyah lekeler olarak görülür.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• dayanıklı çeşitlerin kullanılması;
• saldırıya uğramış bitkilerin mahsulden uzaklaştırılması ve yok edilmesi;
• gelişme mevsimi boyunca fungisit ile özel turp uygulamaları.

Turpgillerin beyaz pas hastalığı (Albugo candida)

Hastalık, mantarın beyaz meyve gövdelerinin alt tarafta oluştuğu yapraklarda sarımsı lekelerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Ciddi şekilde bulaşmış yapraklar kurur ve dökülür. Gövde üzerinde, saldırı deforme olmuş gelişme ile karakterizedir.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• hasattan sonra bitki kalıntılarının toplanması ve yok edilmesi;
• sağlıklı tohumların kullanılması;
• onaylanmış fungisitlerle turp tedavilerin yapılması.

Fusarium solgunluğu (Fusarium oxysporum)

İlk belirtiler alt yaprakların solmasıdır. Mantar genellikle bitkinin bir tarafındaki iletim dokularını engeller. Saldırıya uğrayan yapraklar kahverengiye döner, dökülür ve ardından tüm bitki solar.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• sağlıklı, sertifikalı tohum kullanımı;
• etkilenen bitkilerin mahsulden uzaklaştırılması;
• gelişme mevsimi boyunca özel fungusit ile turp tedavilerin yapılması.

Alternaria kara lekesi (Alternaria brassicae)

Yapraklarda dairesel kahverengi lekeler görülür. Lekeler gelişir, büyür ve sarı bir sınırla çevrelenir ve ardından doku kurur ve dökülür. Benzer lekeler yaprak sapında da görülebilir. Hastalık mantar veya bakteriyel çürüklüklerin ortaya çıkmasını destekler.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• doğru mahsul rotasyonu (turp mahsulü 1-2 yıl sonra aynı araziye geri dönebilir);
• tohumların ve fideler için substratın dezenfeksiyonu;
• etkilenen bitkilerin mahsulden uzaklaştırılması;
• yağmurlama sulamadan kaçının;
• spesifik fungisit uygulamaları.

Kök-ur hastalığı (Plasmodiophora brassicae)

Yapraklarda ve köklerde ortaya çıkan belirtiler nedeniyle kolayca tanınabilen bir hastalıktır. Toprak üstündeki semptomlar bitkilerin cüceleşmesi, yaprakların sararması ve solgunluk ile temsil edilir. Köklerde hastalık, işlevsiz bir kök sistemine işaret eden şişlikler veya boğulmaların ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Hastalık fide aşaması kadar erken bir dönemde ortaya çıkabilir.

Önlem ve kontrol tedbirleri:

• dikimden önce fidelerin dikkatli bir şekilde incelenmesi;
• dikim için nötr veya hafif alkali topraklar seçin;
• Toprak asidik ise pH değerini düzeltmek için özel ürünlerle değiştirilebilir;
• hastalıklı bitkilerin mahsulden uzaklaştırılması;
• doğru rotasyon (turp mahsulü 3-4 yıl sonra aynı araziye geri dönebilir).

TURPLARIN BAŞLICA ZARARLILARI

Yaprak bitleri

Polifag türlerdir, bir bitkiden diğerine veya bir türden diğerine göç ederler. Kendiliğinden oluşan florada büyürler ve daha sonra kültür türlerine geçerler. Yaprakların, çiçeklerin veya çiçek salkımlarının ve genç sürgünlerin alt tarafında bir kolonidir. Saldırıya uğrayan bitkiler durgunlaşır, sararır ve mantar saldırılarına karşı hassas hale gelir. Yaprak bitlerinin bitkilerin hücresel özsuyu ile beslenmesini, yaprakların dışkıları ile kaplanması izler, bu da saprofit mantarların yerleşmesine ve isli küf oluşumuna izin veren “tatlı öz suyu” oluşturur.

Kontrol yöntemleri:

• özel böcek ilacı uygulamaları;
• tuzak kullanımı.

Sera beyaz sineği (Trialeurodes vaporariorum)

Zararlı tüm yıl boyunca sera koşullarında ve sadece yaz aylarında tarlada yetişir. Serada, koşullar uygun olduğunda 3-6 nesil boyunca gelişebilir. Erginler ve larvalar yaprakları, genellikle sürgünleri kolonize eder. Saldırıyı takiben yapraklar sararır, kurur ve dökülür.

Kontrol yöntemleri:

• tuzak kullanımı;
• spesifik insektisit uygulamaları.

Lahana kelebeği (Pieris brassicae)

Beyaz lahana kelebeğinin larvaları karnabahar, lahana, turp ve diğer ekili ve yabani turpgillere saldırır. Erken evrelerde larvalar yaprakların alt epidermisini ve parankimini kemirir ve daha sonra yaprakları tüketerek sadece damarları sağlam bırakır.

Kontrol yöntemleri:

spesifik insektisit uygulamaları.

Lahana toprak piresi (Phyllotreta spp.)

Erginler erken ilkbaharda ortaya çıkar ve beslendikten sonra yumurtalarını toprağa, lahana, karnabahar, alabaş vb. bitkilerin yakınına bırakırlar. Erginler yapraklara saldırır, dokuları kemirir ve yapraklar çukurlu bir görünüm alır.

Kontrol yöntemleri:

• spesifik insektisit uygulamaları.

Sümüklü böcek

Birçok sebze bitkisine, çiçeğe, asmaya vb. saldıran polifag bir türdür. Sebze bitkilerinde, sümüklüböcek yaprakları delerek ve çiçeklerde oyuklar açarak önemli zararlara neden olur.

Kontrol yöntemleri:

• özel mollussisitler ile kimyasal işlemler;
• tuzakların kullanımı.

Lahana yaprak güvesi (Plutella xylostella) 

Yılda birkaç nesli vardır ve kışı toprakta veya çeşitli bitki kalıntıları üzerinde pupa olarak geçirir. Erginler yumurtalarını yaprakların alt tarafına bırakır. Larvalar epidermis ve parankimayı kemirir ve yapraklar kurşuni bir görünüme sahip olur. Brassicaceae familyasının tüm bitkilerine saldırır.

Kontrol yöntemleri:

• yabani ot kontrolü;
• hasattan sonra bitki kalıntılarının toplanması;
• spesifik insektisit uygulamaları.

Lahana sineği (Delia floralis)

Yılda 2-3 nesil verir ve kışı toprak tabakasında pupa olarak geçirir. Erginler ilkbaharda ortaya çıkar ve yumurtalarını toprağın altına, bitkilerin yakınına bırakır. Larvalar bitki dokularına nüfuz eder ve burada beslenme galerileri açarlar. Güçlü bir saldırı durumunda, bu zararlı önemli hasara neden olabilir.

Kontrol yöntemleri:

• hasattan sonra bitki kalıntılarının toplanması;
• doğru sonbahar sürümleri;
• vejetasyon sırasında özel insektisitlerle uygulamalar.

Mayıs böceği (Melolontha melolontha)

Polifag bir türdür ve her 3-4 yılda bir nesli vardır. Larvalar toprakta gelişir ve bitkilerin kökleriyle beslenir. Erginler turp bitkileri için tehlikeli değildir.

Önlem ve kontrol yöntemleri:

• spesifik insektisit uygulamaları.

Tel kurtları (Agriotes spp.)

Larvalar polifagtır, kültür bitkilerinin köklerinde ve gövdelerinin tabanında galeriler oluşturur ve bunların içeriğiyle beslenir. Şiddetli bir saldırı durumunda, tel kurtları mahsulü tamamen tehlikeye atabilir.

Önlem ve kontrol yöntemleri:

• işlenmiş tohum kullanımı;
• hasattan sonra bitki kalıntılarının toplanması;
• agroteknik çalışmaların doğru şekilde yürütülmesi;
• özel böcek ilacı uygulamaları;
• toprak dezenfeksiyonu.

Danaburnu (Gryllotalpa gryllotalpa)

Hepçil bir beslenmeye sahip olan polifag bir türdür, bitki substratı, canlı av (solucan ve çeşitli larvalar) veya böceklerle beslenir. Tohumları veya bitkilerin kök sistemini ısırarak zarara neden olur.

Kontrolü:

• spesifik insektisit uygulamaları.