AVRUPA EKİN SAP ARISI – CEPHUS PYGMAEUS

Yayılımı. Testere sineği – Avrupa ekin sap arısı, Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’da yaygın bir zararlıdır.

Tanımı. Ergin 8-10 mm uzunluğunda ince, uzun bir gövdeye sahipken, dişi daha büyüktür. Vücut rengi ağırlıklı olarak siyahtır ve belirgin bir parlaklığa sahiptir. Eşeysel dimorfizm belirgindir. Erkek genellikle siyah bir vücuda sahiptir ve karın bölgesinde sarı çizgiler bulunur. Sarı renk dişilerde daha az belirgindir. Yumurta beyaz, 0,9-1,2 mm ve larva beyaz, 20 mm uzunluğunda, bacaksız, hafif kavisli, S şeklindedir.

Biyoloji ve ekoloji. Tür yılda bir nesil üretir. Tam gelişmiş bir larva olarak, buğday samanının içinde, sapta, ilk düğümün üzerinde yapılan bir kozada kışı geçirir. İlkbaharda pupaya dönüşür.. Daha sonra, Nisan-Mayıs aylarında, 10 cm derinlikte, yetişkin olurlar (ilk kez yetişkinler ortaya çıkar). Çiftleşmeden sonra yumurtalar dişiler tarafından her bitkiye bir yumurta olmak üzere bırakılır ve bir dişi yaklaşık 50 yumurta bırakır. Embriyo gelişimi sıcaklığa bağlı olarak 7-10 gün sürer. Larvalar samanın iç duvarında beslenir. Yavaş yavaş bitkinin tabanına inerler ve karşılaştıkları düğümleri delerler.

Etkilenen bitkiler ve zararlar. Larvalar özellikle sonbahar buğdayına, daha az sıklıkla ilkbahar buğdayına veya diğer tahıl ürünlerine saldırır. Ayrıca ekili ve kendiliğinden yetişen tahıl ürünlerine de saldırır, ancak özellikle buğday, çavdar, arpa ve yulaf üzerindeki saldırı önemlidir. Başaklar artık büyümez, sararır ve kurur. Saldırıya uğrayan saplar rüzgar ve yağmurdan kırılır ve başaklar kuru veya daha küçük taneli kalabilir.

Kontrolü. Tarımsal teknik önlemler, özellikle toprak işleme, saman hasadı, balyalama ve derin sonbahar sürümüyle ilgili olanlar bu zararlıların saldırısını azaltır. Spesifik insektisitlerle kimyasal uygulamalar yapılmalıdır.

ŞALGAM TESTERE SİNEĞİ – ATHALIA ROSAE

Yayılımı. Testere sineği, Avrupa, Asya, Afrika ve Kuzey Amerika’da bulunan bir türdür.

Tanımı. Ergin 5,2-9 mm uzunluğunda, siyah başlı, kırmızımsı göğüslü, kırmızımsı sarı sırt ve sarı kalkanlı bir vücuda sahiptir. Larvanın çok sayıda bacağı vardır ve tam olarak geliştiğinde 15-18 mm uzunluğunda, gri renkli bir vücuda sahiptir. Yanal ve karın tarafı olarak gri-yeşil bir renge sahiptir.

Biyoloji ve ekoloji. Yılda iki nesil üretir ve tam gelişmiş bir larva gibi ipek ipliklerden oluşan bir koza içinde korunaklı bir şekilde toprakta kışı geçirir. İlkbaharda larvalar pupa olur ve birkaç gün beslendikten sonra çiftleşip yumurta bırakırlar. Dişi, ovipozitör ile yaprağın kenarından iki epidermisi ayırır ve oluşturulan boşluğa bir yumurta bırakır. 1-2 hafta sonra yeni doğan larvalar ortaya çıkar ve yaprakçıkların alt epidermisi ve mezofili ile beslenir.

Saldırdığı bitkiler ve verdiği zararlar. Oligofajik bir türdür, kültür turpgil bitkilerine (kolza, hardal, yaban turpu, lahana, karalahana, karnabahar, turp) ve kendiliğinden yetişenlere saldırır. Larvalar yaprakların alt epidermisini ve mezofilini kemirir. Güçlü saldırılar durumunda bitkiler kurur.

Kontrolü. Larvaların verdiği zararı sınırlamak için, kendiliğinden yetişen turpgillerin yok edilmesi (çünkü bunlar bu zararlının alternatif konukçularıdır), hasattan sonra kolza tohumu veya turpgillerin sürülmesi (larvaları topraktan uzaklaştırmak için) ve mahsul rotasyonu tavsiye edilir.

ELMA TESTERE SİNEĞİ – HOPLOCAMPA TESTUDINEA

Yayılımı. Testere sineği Avrupa’ya özgüdür ancak Kuzey Amerika’ya yanlışlıkla sokulmuş ve burada istilacı hale gelmiştir.

Tanımlama. Ergin, kızıl ve antenli sarı bir gövdeye sahiptir. Göğüs kafesi ve bacaklar sarıdır. Vücut uzunluğu 6-7 mm’dir. Larva gri-sarıdır ve başı kırmızımsı kahverengidir.

Biyoloji ve ekoloji. Elma testere sineği yılda sadece bir nesil üretir ve tam gelişmiş bir larva olarak ipek bir koza içinde 5-15 cm derinlikteki toprakta kışı geçirir. Dişi, kaliks bölgesinde ovipozitör ile yapılan bir kesiğe bir yumurta bırakır. Larvalar Mayıs ayında yumurtadan çıkar ve meyvenin yüzeyine gider, başlangıçta sadece kabuğu tüketir, daha sonra meyveye nüfuz eder ve tohumları tüketir.

Saldırdığı bitkiler ve zararları. Kaliks bölgesinde yüzeysel galeriler gösteren elma meyvelerine saldırır. Saldırıyı takiben meyveler küçük kalır ve dökülür.

Kontrolü. Sonbahar veya ilkbaharda, kozaları yüzeye çıkarmak ve onları hava koşullarına ve çeşitli avcılara maruz bırakmak için ağaçların etrafındaki toprak kazılmalıdır. İstila edilmiş meyveler düştüğünde, günlük olarak toplanması ve imha edilmelidir. Tedaviler, belirli böcek ilaçları ile ilk belirtiler olduğunda yapılmalıdır.

ERİK TESTERELİ ARISI – HOPLOCAMPA MINUTA

Yayılımı. Avrupa, Küçük Asya ve Orta Doğu’daki birçok ülkede yaygındır.

Tanımlama. Ergin 4-5 mm uzunluğunda, siyah, parlak bir vücuda sahiptir. Siyah anterleri ve sarı bacakları vardır ve kanatları şeffaftır, dumanlı bir tabanı ve siyah solunum sistemi vardır. Larva sahte bir tırtıldır ve tam olarak geliştiğinde 6-10 mm uzunluğunda, soluk beyaz, kahverengi bir kafaya sahiptir. Larvalar ezildiğinde, benzaldehitin karakteristik kokusundan (pis kokulu böcek kokusu) kolayca tanınır. Pupa beyaz-sarıdır, ipeksi bir koza ile sarılmıştır ve toprak parçacıkları ile emprenye edilmiştir.

Biyoloji ve ekoloji. Yılda sadece bir nesil üretir ve larva evresinde toprağın sığ bir derinliğinde (2-10 cm), ağaçların taçlarının altında bir koza içinde kışı geçirir. Erken ilkbaharda, Mart ayında larvalar pupaya dönüşür ve yetişkinler Nisan ayında ova bölgelerinde ve Mayıs ayının sonunda dağlık bölgelerde ortaya çıkar. Yumurtadan çıktıktan 3-4 gün sonra çiftleşme, 2-3 gün sonra da yumurtlama gerçekleşir. Bir çiçekte genellikle 1-2 yumurta bırakılır. Kuluçka 5-12 gün sürer, larvalar yeni oluşan meyvelerde yumurtadan çıkar ve yumuşak tohumlarla beslenir. Tek bir larva 3-6 meyveyi yok edebilir.

Saldırılan bitkiler ve zararları. Erik testereli arısı monofag bir türdür ve sadece erik ağaçlarına saldırır. Larvalar yeni oluşan meyvelerde yumurtadan çıkar ve ham tohumları kemirir. Tohum sertleştikçe, larvalar meyvenin özünde galeriler açar, bu galeriler yiyecek artıkları ve dışkı ile doludur. Saldırıya uğrayan meyveler düşer.

Kontrolü. Kışı toprakta geçiren kozaların büyük bir kısmını yok eden sonbahar ve ilkbaharda derin sürüm yapılması ve larvalar ortaya çıkmadan önce istila edilmiş meyvelerin toplanıp yok edilmesi önerilir. Kimyasal mücadele için spesifik insektisitler kullanılmalıdır.

KAYISI İÇ KURDU – EURYTOMA SCHREINEREI

Yayılım. Bulgaristan ve Suriye’deki erik plantasyonlarında yaygındır.

Tanımlama. Dişinin vücudu 4-6 mm uzunluğunda, siyah, baş ve göğüs kafesi seyrek, beyazımsı tüylerle kaplı ve ovipozitörü sarıdır. Erkek daha küçüktür. Larvanın bacakları yoktur, beyazdır ve tam olarak geliştiğinde 5-8 mm vücut uzunluğuna sahiptir. Sefalik kapsül beyaz-sarıdır ve kahverengi çene kemikleri vardır. Yumurta oval, süt beyazı, 1,3-1,5 mm uzunluğunda ve uzun bir kuyrukcuğa sahiptir.

Biyoloji ve ekoloji. Bildirildiği tüm bölgelerde, arı yılda sadece bir nesil üretir ve istila edilmiş meyvelerin tohumlarında tam gelişmiş bir larva olarak kışı geçirir. İlkbaharda larvalar 18-35 gün süren bir aşama olan pupaya dönüşür. Erik çiçeklerinin ilk taç yaprakları dökülmeye başladığında, tohumun çeperini kemiren 1-1,6 mm çapındaki dairesel deliklerden çıkan ilk erginler ortaya çıkar. Çiftleşmeden sonra, her dişi ovipozitör yardımıyla 130 kadar yumurta bırakır. Yumurtaların bırakılması 15-30 gün sürer ve meyveye genellikle 1-2 yumurta bırakılır. Larvalar birkaç gün sonra yumurtadan çıkar ve bu olay Mayıs ayının sonunda gerçekleşir.

Saldırıya uğrayan bitkiler ve zararlar. Kayısı iç kurdu saldırısı, genellikle Haziran ayının ikinci haftasında başlayarak eriklerin erken dökülmesiyle kendini gösterir. Saldırıya uğrayan meyveler ağaçtan düşmeden önce bile tanımlanabilir. Mor renktedirler, belli bir simetriye sahiptirler ve solmaya başlarlar. Zararlıların yumurta, larva, pupa ve ergin gelişimi meyvenin çekirdeği içinde gerçekleştiğinden, saldırı tohumların çatlamasıyla tespit edilebilir.

Kontrolü. Bazı önlemler biyolojik rezervin azalmasına katkıda bulunur: ağaç sıraları arasında toprak işleme, düşen meyvelerin toplanması ve yok edilmesi. Kimyasal mücadele için onaylı böcek ilaçlarının kullanılması tavsiye edilir.