Süs fındığı, dikim rehberi ve bakımı
Süs fındığı, Betulaceae familyasından Corylus cinsine ait bir çalı türüdür (nadiren 10-20 m’ye kadar boylanabilen bir ağaç). Yaprak döken, yuvarlak veya yarı yuvarlak, düzensiz kenarlı (tırtıklı) ve sivri uçlu yaprakları vardır. Erkek çiçek kolyeleri (kedicik) erken ilkbaharda, yapraklanmadan önce kolayca görülebilir. Meyveleri odunsu bir kabuğa ve yenilebilir bir çekirdeğe sahip akendir.
TÜRLER VE ÇEŞİTLERİ
Corylus cinsi 10’dan fazla fındık türü içerir ve bunlardan aşağıdakileri sayabiliriz:
Corylus avellana (Adi fındık)
Ormanlarda, meraların ve çayırların kenarlarında, sırasıyla açıklıklarda bulunan bir türdür. Sıklıkla ovalarda ve tepelik alanlarda bulunur, ancak dağlık alanda 1400 m yüksekliğe kadar tırmanır.
Düz gövdeli kalın bir çalı şeklinde büyür, 4-5 m yüksekliğe kadar ulaşır ve pürüzsüz, sarı-gri bir kabuğa sahiptir. Yaşlılıkta kabuk kalınlaşır ve uzunlamasına çizgiler oluşturur. Dallar üzerinde çok sayıda beyaz lentisel (küçük noktalar) görülebilir. Yapraklar 5-12 cm uzunluğundadır, başlangıçta her iki tarafı, daha sonra sadece alt tarafı tüylüdür. Yaprak sapı kısadır, 1-2 cm uzunluğundadır. Erkek çiçekler sarkık, sarı-yeşil, 4-8 cm uzunluğundadır. Tomurcuklarda saklı dişi çiçeklerden 1 – 1,5 cm uzunluğunda küresel meyveler oluşur. Neredeyse tamamen düzensiz açık yeşil bir çotanak ile sarılmışlardır.
Süs amaçlı olarak, bükülmüş, kıvrılmış dalları ve kolları olan tirbuşon fındığı, Corylus avellana ‘Contorta’ yetiştirilir.
Corylus maxima (Lambert fındığı)
Balkan yarımadası ve Küçük Asya’ya özgü, süs amaçlı yetiştirilen bir türdür. Nadiren yaklaşık 10 m yüksekliğe ulaşır ve genellikle çalı boyutlarındadır. Uzunluğu 15 cm’ye varan büyük yaprakları ve akenden daha uzun, düzensiz çotanaklar ile tamamen sarılmış uzun fındıkları vardır.
Süs amaçlı olarak, koyu, kırmızı-mor yaprakları olan tombul fındık, Corylus maxima var. Purpurea, yetiştirilir.
Corylus colurna (Türk fındığı)
Süs amaçlı olarak yetiştirilir. Karakteristik olarak, mantarımsı bir kabuk oluşturur ve taç küreseldir ve genellikle dallıdır. Yapraklar 8-12 cm uzunluğunda, yuvarlak, üst tarafı tüylü, uzun saplıdır (3-4 cm). Meyveler tamamen glandüler tüylerle kaplı uzun çotanak ile sarılmıştır. Çenekler üstten uzunlamasına bölünmüştür, meyveli demetler (3-10 bitişik meyve) uzun çentiklerle karakteristik bir salkım görünümündedir.
Bu türlerin yanı sıra, çok düşük kış sıcaklıklarına dayanıklı olan ancak Avrupa’da çok nadiren yetiştirilen Amerika fındığı (Corylus americana) ve Asya fındığından (Corylus heterophylla) da bahsedebiliriz.
ÇEVRESEL KOŞULLAR
Işık. Fındık doğrudan güneş ışığında veya kısmi gölgede iyi yetişir. Doğrudan güneş ışığına maruz kalmaya dayanabilir.
Sıcaklık. Süs fındığı ılıman bir iklimi tercih eder, yaz boyunca sıcaktır, ancak dona da iyi dayanabilir. Türk fındığı ve Lambert, Akdeniz iklimine adapte olmuş türler olarak daha yüksek sıcaklık taleplerine sahiptir.
Toprak. Fındık, besin ve humus bakımından zengin, iyi drene edilmiş ve normal nemli bir toprağı tercih eder. Kuvvetli asidik, iskelet veya kumlu topraklarda zayıf büyür. Toprakta uzun süreli kuruluğa tolerans göstermez, ancak su durgunluğuna da dayanamaz.
Sulama
Yıllık yağış miktarı 700 mm’den az olan bölgelerde, toprak yüzeyde kuruduğunda ürünlerin kuru dönemlerde sulanması tavsiye edilir. Damla sulama fındık bitkileri için uygundur.
Gübreleme
Güçlü büyüme ve bol meyve için, gübre gibi organik gübrelerin her 3 yılda bir 20-30 t/ha miktarlarında uygulanması tavsiye edilir. Buna ek olarak, fosfor ve potasyum bazlı kimyasal gübreler sonbaharda, azot ise erken ilkbaharda uygulanabilir. Gerekirse, yaprak ve kök gübrelerinin yanı sıra toprak yapısını ve kök emilimini iyileştirmek için etkinleştiriciler de uygulanabilir.
Tavsiye edilen ürünler
-
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir
Budama
Fındık şekil düzeltme ve bakım kesimlerine iyi dayanabilir. Meyve vermeyi teşvik etmek için 6-8 yıl sonra canlandırıcı kesimler yapılır. Kesimlerin vejetatif dormansi döneminde yapılması tavsiye edilir.
Tavsiye edilen ürünler
-
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir
Ayrıca, çapı 4-5 cm’den büyük olan yaraların mastik ile kapatılması tavsiye edilir.
Tavsiye edilen ürünler
-
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir -
Ürünleri farklı bir mağazada bulabilirsiniz
Mağaza değiştir
Dikim
Fındık fidelerinin 60x60x60 cm’lik çukurlara dikilmesi, ardından toprağın sıkıştırılması ve büyük miktarlarda suyla (10-15 L) sulanması önerilir. Başarılı bir dikimi desteklemek için, kökler sarı toprak, sığır gübresi ve su karışımına sokulmalıdır. Dikim için en uygun zaman sonbahardır.
Çoğalma
Çimlenme yoluyla (tohumlardan) veya vejetatif olarak (çelikler, katmanlama, aşılama veya çalıyı bölerek) çoğaltılabilir.
Hastalıklar ve zararlılar
Fındık, fındık mozaik hastalığı, bakteriyel yaprak lekesi, antraknoz, gleosporiosis, çiçek yanıklığı, külleme veya kurşuni küf gibi birçok hastalıktan etkilenebilir. Fındık mahsullerinde hasara neden olan başlıca zararlılar fındık kurdu, akarlar, tortrix güveleri, Metcalfa pruinosa ve fındık yaprak bitleridir.
Optimum bitki sağlığı standardını korumak için hastalıklara ve zararlılara dayanıklı çeşitlerin seçilmesi, sırasıyla sağlıklı aşıların ve anaçların kullanılması tavsiye edilir. Enfeksiyon veya saldırı durumunda, etkilenen bitki parçaları ayıklanmalı, toplanmalı ve yakılmalıdır. Önleyici ve kontrol edici tedaviler, ambalajların üzerindeki talimatlara göre belirli fungisitler ve insektisitlerle yapılmalıdır.
Ayrıca:
- fındığın yaklaşık 80 yıllık bir ömrü vardır;
- fındık önemli bir vitamin, mineral ve yağ kaynağıdır;
- fındıklar tam olgunlukta, çikolata kırmızımsı bir renge sahip olduklarında ve kabuktan kolayca ayrılabildiklerinde hasat edilir;
- yapraklar, kabuklar ve fındıklar tıbbi amaçlarla kullanılır: infüzyonlar, yağlar vb.
- Fındık ağacının birçok kullanım alanı vardır, örneğin: kazıklar, dokumacılık için hasırlar, ev eşyaları ve diğerleri.