Kök kurtları çeşitleri:

PAMUK KÖK-UR NEMATODU – MELOIDOGYNE INCOGNITA

Yayılma. Pamuk kök-ur nematodları tüm dünyaya yayılmıştır.

Tanımı. İki cinsiyetin şekli ve boyutu nedeniyle, yetişkinler belirgin bir eşeysel dimorfizm gösterir. Erkeğin 1,2-2 mm uzunluğunda, silindirik ve solucan şeklinde, halkalı bir kütikül ile kaplı bir vücudu vardır. Yumurtalar, bırakıldıktan sonra beyaz, şeffaf, çıkıntısız kütiküllü ve ovaldir. Larva solucan benzeri bir görünüme sahiptir ve embriyonik gelişimin son aşamasında yumurtanın içinde gözlemlenebilir.

Biyoloji ve ekoloji. Sıcak mevsimde erkekler ortaya çıkmadığından, çoğu zaman partenogenez yoluyla çoğalan bir türdür. Tarlada yumurta aşamasında, dişinin vücudunda ve seralarda dişi veya ikinci aşama larva olarak kışı geçirirler. Bir dişi 300 ila 2000 arasında yumurta bırakır, ancak elverişsiz çevre koşullarında sayıları azalır. Larvalar galleri terk ettikten sonra, çeşitli bitkilerin genç köklerini aramak için toprak parçacıkları arasında hareket eder. İkinci aşama larvalar çok aktiftir, köklerin dokularına, büyüme uçlarının yakınına nüfuz ederler, hem yatay hem de dikey olarak göç ederler ve kayda değer mesafeler kat ederler.

Saldırıya uğrayan bitkiler ve hasar. Pamuk kök-ur nematodu polifag bir türdür. Saldırıya uğrayan bitkilerin köklerinde 5 cm çapa kadar farklı boyutlarda şişlikler bulunur, bunların şekli ve boyutu bitkiye göre değişir. Güçlü saldırıya uğrayan bitkiler kurur, ancak zayıf bir saldırı durumunda veya saldırının başlangıcında, istila edilen bitki sağlıklı bir bitki ile karşılaştırıldığında belirli özelliklere sahip değildir. En hassas mahsuller domates, salatalık ve patlıcandır. İstila genellikle ekildikten hemen sonra ortaya çıkar ve ilk belirtiler 3-4 hafta sonra görülür. Saldırıya uğrayan bitkiler tabandan kurur ve sonunda tamamen kurur.

Önlemi. Dayanıklı çeşitlerin yetiştirilmesi, ekmeden önce toprağın dezenfekte edilmesi, fidelerin kontrol edilmesi, aletlerin dezenfekte edilmesi, hasattan sonra bitki kalıntılarının yok edilmesi, bu zararlının saldırısını önlemeye yardımcı olur. Toprak dezenfeksiyonu özel ürünlerle yapılmalıdır.

TAKLA BÖCEKLERİ – AGRIOTES SPP.

Yayılma. Yaygın takla böcekleri, dünyanın neredeyse tüm bölgelerinde bulunan polifag zararlılardır. Çok çeşitli toprak türlerine büyük ölçüde adapte olabilmelerine rağmen, nemli ve ağır topraklarda gelişim için en uygun koşulları bulurlar.

Tanımı. Erişkinler uzun bir vücuda sahiptir, arka segmentte daralır, 7-11 mm uzunluğunda ve kırmızımsı kahverengiden siyaha kadar değişir. Elateridae familyasındaki böceklerin karakteristik özelliği zıplama organının varlığıdır. Elverişsiz bir pozisyonda bulunan böcekler bu organı kullanarak enerjik bir sıçrama gerçekleştirir ve başlangıç pozisyonuna geri döner. Bu nedenle “takla böcekleri” olarak adlandırılırlar. Yumurtalar küçük, 0,5 mm boyutunda, oval ve açık renklidir. Larva halk arasında “tel kurdu” olarak adlandırılır ve tam olarak geliştiğinde 18-25 mm uzunluğunda, soluk sarı ila sarı-kahverengi olan uzun ve ince bir gövdeye sahiptir. Pupa 7-10 mm uzunluğunda, önce açık renkli, daha sonra kahverengidir.

Biyoloji ve ekoloji. Her 4-5 yılda bir nesil üretir ve farklı evrelerde larva veya yetişkin olarak toprakta kışı geçirir. Yetişkinler ilkbaharda sıcaklık 15 ºC’ye ulaştığında (Nisan ayının ikinci yarısında) ortaya çıkar. Dişi yumurtalarını toprak yığınlarının altına veya çatlaklara bırakır. Yumurtalar 3-20’lik gruplar halinde, genellikle 4-5 adetlik sıralar halinde bırakılır. Her dişi, küçük, şeffaf, 0,5 mm uzunluğunda, çıplak gözle görülmesi zor olan 150-200 yumurta bırakır. Larvalar 3-4 haftalık kuluçkadan sonra ortaya çıkar, 9 mm uzunluğunda, şeffaftır ve çok görünür değildir.

Saldırıya uğrayan bitkiler ve hasar. Tel kurtlarının neden olduğu zararlar filizlenme dönemine denk gelir veya bitkinin vejetatif büyüme döneminin erken aşamalarında meydana gelir. Dikimden birkaç gün sonra, saldırıya uğrayan bitki solmuş görünümüyle kolayca ayırt edilir. Larva, kökler ve gövde arasındaki alana nüfuz eder ve gövdenin iç kısmında beslenir. Saldırıya uğrayan bitkiler yok edilir ve mahsulün yeniden ekilmesi gerekir. Larvalar bitkilerin toprak üstü kısımlarıyla beslenen polifaglardır, tahılları, otlakları oluşturan bitkileri, yumruları ve kök bitkilerini tercih ederler. Tahıllar arasında mısır, özellikle filizlenme sırasında ve vejetatif büyümenin ilk aşamalarında, larvalar filizlenmiş tanelere veya yeni oluşan köklere saldırdığında en çok etkilenendir. Kök bitkileri ve yumrular söz konusu olduğunda, tel kurtları içlerinde galeriler açar ve patojen mikroorganizmalar bitkiye nüfuz ederek çürümelerine yol açar.

Kontrolü. Önlemek için, sonbahar ve yaz sürümleri, tel kurtları tarafından daha az tercih edilen bitkilerin (bezelye, fasulye, mercimek, kolza, hardal, kişniş vb.) yetiştirilmesi önerilir. Kimyasal kontrol, belirli ürünlerle toprak işlemlerinin uygulanmasıyla sağlanır.

Toprağın belirli ürünlerle dezenfeksiyonu da belirtilmektedir.

BATI MISIR KÖK KURDU – DIABROTICA VIRGIFERA VIRGIFERA

Yayılma. Orta ve Güney Amerika’ya özgü bir türdür, Avrupa’da 1992 yılında Yugoslavya’da bir mısır tarlasında rapor edilmiştir.

Tanımı. Erginler sarıdan yeşile değişen bir vücuda sahiptir ve eşeysel dimorfizm gösterir (dişi görünüş olarak erkekten farklı olabilir). Dişinin vücut uzunluğu 4-6,8 mm’dir ve ön kanadı üzerinde birleşebilen 3 uzunlamasına şerit bulunur. Erkek 4,4-6,6 mm uzunluğunda bir vücuda sahiptir ve antenler vücuttan daha uzundur. Kanadı ön tarafta daha koyudur ve abdomen son kısımda yuvarlaktır. Yumurta sarı ve ovaldir. Larva ince, beyaz, siyah başlıdır ve olgunlaştığında 13 mm uzunluğa ulaşabilir. Pupa beyazımsıdır.

Biyoloji ve ekoloji. Yılda sadece bir nesil üretir ve kışı yumurta evresinde geçirir. Yumurtaların çatlaması ve larvaların ortaya çıkması Mayıs ortasında başlar ve Ağustos başında sona erer. İlk pupalar Haziran sonunda ortaya çıkar ve yetişkinlerin ortaya çıktığı Ağustos sonuna kadar bulunabilir. Erginler haziran ayından ekim ayına kadar mısır ürünlerinde bulunur. Bir dişi 400-1000 arasında yumurtayı, neredeyse sadece mısır bitkilerinde, toprakta 35 cm derinliğe kadar bırakır.

Saldırdığı bitkiler ve zararı. Hem yetişkin hem de larva aşamasında saldırır, ancak önemli hasara larvalar neden olur. Saldırılan ana mahsul mısırdır, ancak larvalar diğer 22 bitki türünü istila edebilir. Ergin polifagdır, mısırı tercih eder, ancak diğer tahıl ürünlerini de istila eder.

Larvalar oligofagdır ve çeşitli tahıl ürünlerinin kökleriyle beslenir.

Kontrolü. Mahsul rotasyonuna, mısırın ekimi ve hasat zamanına, bitkinin direncine vb. uyulmasına dayanır. Kimyasal önlemler çoğunlukla larvaları kontrol etmek için uygulanır ve yetişkinlere karşı daha az etkilidir.