My Cart
Alışveriş sepetinizde hiç ürün yok.
Kekik – dikim, yetiştirme ve hasat
Kekik (Thymus vulgaris) hem aromatik bir bitki hem de tıbbi bir bitki olarak yetiştirilir. Yaprakları ve genç sürgünlerin alt kısımları çeşitli yiyecekleri, turşuları, marinatları, konserve et, balık ve sebzeleri tatlandırmak ve baharatlandırmak için kullanılır.
Tüm bitki, bitkinin toprak üstü kısmında %2,5’e kadar, tohumlarında ise %6’ya kadar konsantrasyona ulaşan uçucu yağlar içerir. Bitkinin toprak üstü kısmı ayrıca tanenler, flavonoidler, lutein ve glikozitleri içerir.
Tıbbi bir bitki olarak kekik, astım, öksürük, hafif dispepsi, enterokolit vb. durumlarda dahilen uygulanır. Ayrıca kozmetik ve parfüm endüstrisinde de kullanılır.
Kekik aynı zamanda dekoratif bir bitki olarak da yetiştirilir ve bordür şeklinde veya gruplar halinde, farklı bahçelerde, özellikle “kayaklı bahçe” de yerleştirilebilir.
Kökeni ve yayılımı
Güney Avrupa’ya özgü bir bitkidir ve buradan tüm dünyaya yayılmıştır. Bugün hala Akdeniz ülkelerinin spontane florasında ve hatta Sibirya’da dağlık bölgelerde yaygın olarak bulunur.
Kekik antik çağlardan beri bilinmektedir, ilk başlarda tıbbi bir bitki olarak, depresyon ve baş ağrısı tedavisinde, daha sonraları ise baharat bitkisi olarak kullanılmıştır. Günümüzde birçok ülkede sebze bahçelerinde baharat ve tıbbi bitki olarak yaygın bir şekilde yetiştirilmektedir.
Botanik özellikleri:
Kekik, alt çalı formunda olan çok yıllık bir bitkidir. Vejetatif büyümenin ilk yılında, 20 cm uzunluğunda, odunsu, dallanmış, ana kısmı toprak yüzeyinden verimli tabakada gelişmiş bir pivot köke sahiptir.
Gövde bol dallıdır, dört kenarlı dalları vardır, tüylüdür, alt tarafı odunlaşmıştır, az çok yukarıya doğru yönelmiştir, 15-30 cm yüksekliğe kadar ulaşır.
Yapraklar çok kısa, saplı, karşılıklı dizilmiş, yaklaşık 1 cm uzunluğunda uzun eşkenar dörtgen, mızrak şeklinde veya yumurtamsı bir yaprak koluna sahiptir. Kenar üst tarafa doğru bükülmüştür. Çiçekler küçük, hermafrodit, pembe, çok güzel kokuludur.
Meyveleri çok küçük, yuvarlak yassı, kahverengi renkli, çimlenme kapasitesi düşüktür ve 2 yıl boyunca saklanabilir.
ÇEVRESEL İHTİYAÇLAR
Toprak ve çevre koşulları açısından düşük talepleri olan rustik bir bitkidir. Isı açısından, yetiştirilen çeşide bağlı olarak talepler farklıdır.
Yaz kekiği soğuğa karşı hassastır ve kültürde tek yıllık bir bitki olarak değerlendirilir. Soğuğa daha dayanıklı olan kış kekiği, çok yıllık bir bitki gibi davranır ve kültürde 5-6 yıl kalabilir. Işığı seven bir bitkidir. Genç bitkiler gölgeye tolerans göstermez ve bu nedenle kültür güneye bakan güneşli alanlarda kurulmalıdır.
Kuraklık dönemlerini iyi tolere ettiği için nem gereksinimleri nispeten düşüktür. Humus bakımından zengin, geçirgen, daha derinlerde yeraltı suyu bulunan hafif ve orta topraklarda iyi gelişir.
YETİŞTİRME
Sebze bahçesinde kekik, çok yıllık bitkiler için özel olarak ayrılmış bir parselde veya bordür bitkisi olarak yetiştirilir.
Ürün kurulumu için toprak hazırlığı çalışmaları şunlardır: diskleme, toprağı düzleştirme, organik veya kimyasal gübre uygulaması, derin toprak işleme, diskleme, yüksek toprak katmanları oluşturarak tarlayı düzenleme.
Fosfor ve potasyum içeren az çözünür kimyasal gübreler sonbaharda, azotlu gübreler ise erken ilkbaharda ve vejetatif büyüme döneminde, özellikle de ilk hasattan sonra uygulanır. Yaprakların aromasını azaltan aşırı azot dozlarından kaçınılmalıdır.
Mahsulün kurulması
Doğrudan tarlaya ekerek, fide dikerek veya yaşlı çalıları zayıf verimli mahsullerden ayırarak yapılır.
Doğrudan tarlaya dikim veya çalıların sökülmesi sonbaharın sonlarında yapılmalıdır. İlkbahar dikimi tavsiye edilmez, çünkü tohum çok küçüktür, toprağın yüzey tabakası çabuk kurur ve bitkiler her zaman büyümez, bu nedenle yeniden tohumlamak gerekebilir.
Geniş yüzeylerde dikim mekanize edilir, her yükseltilmiş toprak tabakasında 1-1,5 cm derinlikte üç sıra olarak yapılır. Fideler söz konusu olduğunda, Mart veya Temmuz aylarında, sıralar arasında 12-15 cm mesafe olacak şekilde ekilirler. Fidelerin tarlaya dikimi Temmuz ayında yapılmalıdır. Elle veya makineyle, her yüksek toprak katmanında üç sıra, sıra başına bitkiler arasında 18-19 cm olacak şekilde dikilebilirler.
Bakım
Bitkiler çok yavaş büyüdüğü için, özellikle doğrudan tarlaya ekilerek elde edilen mahsullerde, ilk yıl bakım işlerinin çok kapsamlı olması gerekir.
Erken ilkbaharda, toprağın kurumaması için sıralar arasındaki aralıklarda çalışılmalıdır.
Tarlaya doğrudan dikim yoluyla kurulan bitkilerde vejetasyonun ilk yılında, bitkiler 4-5 çift yapraklı olduklarında, yaklaşık 18-19 cm aralıklarla seyreltilir.
Her hasattan sonra tarla sürülmeli, gerekirse sulanmalı, azotla gübrelenmeli ve sonbaharda hafif bir sırtlama yapılmalıdır. Gerekirse hastalık ve haşere kontrolü için tedaviler uygulanmalıdır.
Hasat
Genç dalların yerden 10-15 cm yükseklikte, ahşap kısmı kesilmeden, oluşur. Bu işlem güneşli havalarda, çiğ kalktıktan sonra yapılmalıdır. Kültür ilk yıl bile hasat edilebilir, böylece bitkiler kış başlangıcında güçlendirilmiş olur.
İkinci yıldan itibaren iki aşamada hasat edilmelidir: ilki Mayıs sonunda, ikincisi Temmuz sonunda veya Ağustos ayında.
