Kavun (sarı – Cucumis melo) ve karpuz (Citrullus vulgaris), fizyolojik olgunlukta, taze veya preparat şeklinde tüketilen meyveleri için yetiştirilir. Kavun meyveleri güzel, ferahlatıcı, tatlı ve hoş tatları için takdir edilmektedir. Şeker, vitaminler, mineraller, su ve protein içerirler.

Kavun Asya, Afrika ve Afganistan’a özgüdür. Yaklaşık 2000 yıldır yetiştirilmektedir. Avrupa’da 15. yüzyılda güney ülkelerine, ardından Fransa ve Belçika’ya yayılmıştır. Kavun, Orta ve Güney Afrika’ya özgüdür. Yüksek su içeriği nedeniyle eski çağlardan beri Çinliler, Hintliler, Araplar ve Mısırlılar tarafından yetiştirilmektedir.

Karpuz, toprağa 1,5 m derinliğe kadar nüfuz eden güçlü bir kök sistemine sahip yıllık otsu bir bitkidir. Gövde sürünen, güçlü dallı, 4-5 m uzunluğundadır. Yaprakları büyük, derin loblu ve geniş kesiklidir, gri tüylerle kaplıdır. Çiçekler büyük tek eşeylidir, dişi olanlar baskındır. Meyve farklı desenlere sahip yeşil bir kavundur. Tohumlar büyük ve farklı renktedir.

İklim ve toprak gereksinimleri

Kavunların yüksek sıcaklık gereksinimleri vardır. Optimum yetiştirme sıcaklıkları 25 °C ile 30 °C arasında olmalıdır. Bitkiler büyümenin erken aşamalarında 15 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda iyi büyür ve gelişir. 10 °C’nin altındaki sıcaklıklardan etkilenirler. Çiçeklenme dönemindeki büyük sıcaklık dalgalanmaları çiçeklerin dökülmesine neden olur. Tozlaşma ve döllenme en iyi 20 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda gerçekleşir.

Kavunlar kuraklığa karşı hassastır, bu nedenle mahsulün koruyucu perdelerle çevrilmesi tavsiye edilir. Arazinin kenarına birkaç sıra uzun bitki ekilebilir. Örnekler: mısır, sorgum veya ayçiçeği. Kavunların da yüksek ışık gereksinimleri vardır. Büyüme mevsimi boyunca yaklaşık 1500 saat güneş ışığına ihtiyaç duyarlar. Parlak ışık kavun meyvelerindeki şeker birikimini olumlu yönde etkiler ve eksikliği olgunlaşmayı geciktirir. Topraktaki su açığı, toprağı keşfetme gücü yüksek olan kök sistemi tarafından telafi edilir. Ancak 2-3 sulama önemli verim artışlarına neden olur. Bitki hafif, verimli ve pH değeri 6 ile 7,2 arasında olan toprakları tercih eder.

YETİŞTİRME

Kavun yetiştiriciliği

Mahsul rotasyonu. Kavunlar tahıllar, mısır, çok yıllık baklagiller (yonca, yabani yonca), soğan, sarımsak, patates, fasulye, bezelye, turptan sonra yetiştirilebilir. Bu mahsuller toprağı yabani otlardan arındırır ve iyi yapılandırır. Kavun, salatalık, kabak veya diğer kabakgillerin yetiştirildiği bir arazide kavunlar 3-4 yıl sonra geri dönebilir.

Toprak hazırlığı

Bu aşama sonbaharda bir önceki mahsulün arazisinin temizlenmesiyle başlar ve ardından bir ön toprak analizinden sonra temel gübreleme yapılır. Temel gübreleme uygulandıktan sonra toprak 28 – 30 cm derinliğe kadar işlenir.

İlkbaharda, gübreleme özel gübrelerle desteklenebilir ve toprak sırtlar veya yükseltilmiş yataklar halinde şekillendirilebilir. Yoğun bir sistemde kavun yetiştiriyorsanız ve damla sulama kullanıyorsanız, sistemi toprak örtüsü ile birlikte kurmak en iyisidir. Bir çıkış öncesi herbisit, seçilen ürünün özelliklerine göre ekimden önce veya ekimden hemen sonra uygulanabilir.

Dikim

Kavunlar fidelerden (daha erken üretim için) veya tohumlardan yetiştirilir. Fideler doğrudan mineral yün küplerine veya toprak karışımına ekilerek elde edilir. Ekim Mart ayında yapılır ve mahsulün hektarı başına iki kg tohum gerekir. Fide üretimi ekim Mart ayında yapılır.

Fide üretimi, bu amaç için tasarlanmış özel bir substrat kullanılması tavsiye edilir. Karışım, hastalıkların/zararlıların saldırısını önlemek için belirli ürünlerle işlenir.

İdeal olarak, bir yuvaya sadece bir tohum ekilmelidir. Birden fazla tohum ekilirse, fideler dikilip ayrıldığında kökler zarar görebilir ve fide şoka uğrayarak bitkinin kaybına yol açabilir. Fideler, nemlenmeyi önlemek için özel fungisitlerle dikim öncesi vejetatif bir işleme ihtiyaç duyar.

İyi kalitede bir fide 40-50 günlük olmalıdır. Bitkiler 4-5 yapraklı olduğunda, üst kısımlarını çimdikleyin. Bu şekilde, fideler dikildiğinde zaten 2-3 canlı sürgüne sahip olurlar. Dikimden önce fideler bolca sulanır. Fidelerin tarlaya dikimi, iklim koşulları uygun olduğunda elle veya yarı mekanik olarak (geniş alanlarda) yapılır.

Mahsul tohumlarla kurulursa, ekim, toprakta 8-10 cm derinlikte, yükselme eğilimi olan 12-13 ° C sıcaklıklar olduğunda başlar. İşlem manuel veya mekanize olarak yapılabilir. Sıralar arasındaki mesafe 150 cm ve sıra başına bitkiler arasındaki mesafe 22-26 cm’dir. Ekim derinliği 3-4 cm’dir ve yaklaşık 3-5 kg tohum/ha kullanılır.

Haşere ve hastalık kontrolü

Kontrolü, spesifik fungisit ve insektisit tedavileri uygulanarak sağlanır. Bitki koruma ürünlerinin etkisine dirençli hastalıkların veya zararlıların ortaya çıkmasını önlemek için, farklı aktif maddelere sahip ürünlerin dönüşümlü olarak kullanılması önerilir.

Yabani ot kontrolü

Bitki gövdelerine zarar vermeden 3 – 4 manuel veya mekanize çapalama yapılması önerilir. Yabani otlar, herbisit uygulanarak kimyasal olarak da kontrol edilebilir.

BAKIM ÇALIŞMALARI

Mahsul doğrudan ekilerek kurulmuşsa, bitki iki gerçek yaprağa sahip olduğunda seyreltme yapılır. Yuvada bir veya iki bitki kalmalıdır.

Bitkiler 4 – 5 yapraklı olduğunda, meyve vermeyi teşvik etmek için bitkinin tepesini çimdikleyin. Gövdenin ilk 50 cm’lik kısmı sadece dişi çiçek taşıyan yapraklar bırakılarak budanabilir. Dişi çiçekler gelecekteki meyve şeklinde bir yumurtalığa sahiptir. Çiçekler meyve oluşturduktan ve meyve ceviz büyüklüğüne geldikten sonra, kısır sürgünler çimdiklenir veya tamamen alınır. Meyveler görünür hale geldiğinde meyve seyreltilir. Bir bitki üzerinde 5 ila 8 meyve bırakılır. Bitki daha sonra üstün kalitede meyve üretecektir. Kavun çekirdeksiz meyve oluşturmaz.

Kavunlar iyi gelişmiş bir kök sistemine sahiptir. Büyük bir toprak kütlesini keşfedebilir. Ancak çok daha yüksek verim için sulama önerilir. En iyi sulama yöntemi damla sulamadır. Bu sisteme sahip değilseniz, karık veya sıra aralığı ile sulama uygulayabilirsiniz. 250 – 300 m³/ha normu ile 2-3 sulama uygulayabilirsiniz. Yağmurlama sulama tavsiye edilmez çünkü su damlacıkları bitki patojeni (hastalığa neden olan) mikroorganizmalar için taşıyıcıdır. Meyve olgunlaşma döneminde, meyve çatlayabileceği için sulama uygulanmamalıdır.

Tozlaşma

Kavun çiçekleri sabah açar ve öğleden sonraya doğru kapanır. Tozlaşmanın tamamlanması için arılar tarafından birkaç kez ziyaret edilmeleri gerekir. Tozlaşma genellikle sabah çiçekler açıkken ve polen canlı iken gerçekleşir. Süreç genellikle gün ortası civarında tamamlanır. Yüksek sıcaklık ve düşük hava nemi olan bölgelerde, polen yalnızca sabahın erken saatlerinde yaşayabilir. Tozlayıcıların faaliyetlerini aksatmamak için bakım çalışmalarının ve bitki sağlığı uygulamalarının akşam saatlerinde veya öğle yemeğinden sonra (çiçeklenme döneminde) yapılması tavsiye edilir. Hektar mahsul başına 3 kovan yerleştirilerek tamamlayıcı tozlaşma kullanılabilir.

Yoğun yetiştirme durumunda, asmaların oluşumundan başlayarak 2 – 3 gübreleme uygulanması önerilir. Optimum mikro besin kaynağı için NPK kompoze gübreleri ve yaprak gübrelemesi uygulanabilir.

Hasat

En uygun hasat zamanı belirtilir:

• özel kokunun varlığı;
• meyvenin renginin değişmesi;
• sapta hafif çatlakların ortaya çıkması;
• meyvelerin ağır olması;
• vurulduğunda meyvenin içi boş çıkmamalıdır.

Hasat Temmuz ayında başlar (ekstra erkenci çeşitler) ve Eylül ayına kadar sürer. Olgunlaşma sonrası potansiyeli olan çeşitler vardır. Bu durumda, hasat yukarıda belirtilen belirli işaretler ortaya çıkmadan birkaç gün önce gerçekleşir.

Karpuz yetiştiriciliği

Mahsul rotasyonu. Karpuzlar tahıllar, mısır, çok yıllık baklagiller (yabani yonca, yonca), soğan, sarımsak, patates, fasulye, bezelye, turptan sonra yetiştirilebilir. Bu mahsuller toprağı yabani otlardan arındırır ve iyi yapılandırır. Kavun, salatalık, kabak veya diğer kabakgillerin yetiştirildiği bir arazide karpuzlar 3-4 yıl sonra geri dönebilir.

Toprak hazırlığı

Bu aşama sonbaharda bir önceki mahsulün arazisinin temizlenmesiyle başlar ve ardından bir ön toprak analizinden sonra temel gübreleme yapılır. Temel gübreleme uygulandıktan sonra toprak 28 – 30 cm derinliğe kadar işlenir.

İlkbaharda, toprak kaynağının durumuna bağlı olarak gübreleme tamamlanabilir. Ekimden önce veya ekimden hemen sonra, seçilen ürünün özelliklerine tam olarak uyarak, çıkış öncesi bir herbisit uygulayabilir. Toprak sırtlar veya yükseltilmiş katmanlar halinde şekillendirilebilir veya polietilen folyo ile kaplanabilir. Yoğun bir şekilde karpuz yetiştiriyorsanız ve damla sulama kullanıyorsanız, toprak folyo ile kaplandıktan sonra sistemi kurmak iyi bir fikirdir.

Dikim

Mahsul tohumla veya fidelerden (erken üretim için) kurulur. Ekimi Mart ayında yapılır ve hektar başına 2 kg tohuma ihtiyaç vardır. Fide üretmek için ekimi Mart ayında yapılır. Tohum üretimi için substrat olarak özel bir karışım kullanılabilir. Karışım, hastalıkların/zararlıların ortaya çıkmasını önlemek için belirli ürünlerle işlenir. İdeal olarak, bir yuvaya sadece bir tohum ekilmelidir. Birden fazla tohum ekilirse, fideler dikildiğinde ve ayrıldığında kökler zarar görebilir.

Fideler, dip çürümesini önlemek için özel mantar ilaçları ile dikimden önce vejetatif bir işleme ihtiyaç duyar.

İyi kalitede bir fide 40-50 günlük olmalıdır. Bitkiler 4-5 yapraklı olduğunda, üst kısımlarını çimdikleyin. Bu şekilde, fideler dikildiğinde zaten 2-3 canlı sürgüne sahip olurlar. Dikimden önce fideler bolca sulanır. Fidelerin tarlaya dikimi, iklim koşulları uygun olduğunda elle veya yarı mekanik olarak (geniş alanlarda) yapılır.

Son zamanlarda, bitkilerin pedoklimatik koşullara daha fazla direnç göstermesini belirleyen yeni teknolojiler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerden biri de aşılamadır. Aşılanan bitkiler, niteliklerini daha uzun süre koruyan, daha yoğun bir renge sahip, daha sıkı bir posaya sahip meyveler üretir. Aşılı karpuz bitki başına daha fazla meyve üretir. aşılama yöntemleri ekleme, bölme ve birleştirme şeklindedir.

Eğer mahsul tohumla ekilecekse, toprak sıcaklığı 15 °C’nin üzerine çıktığında ekime başlanır. İşlem elle veya mekanik olarak, 3-4 cm derinlikte, 4-5 kg tohum/ha kullanılarak yapılır. Yuvalar halinde, yuva başına 2-3 tohum olacak şekilde elle ekim yapmak mümkündür. Sıralar arası mesafe 200 cm ve sıra başına bitkiler arası mesafe 50 cm’dir. Mahsul, çift korumalı alanlara ekilerek kurulabilir.

Haşere ve hastalık kontrolü

Kontrolü, spesifik fungisit ve insektisit tedavileri uygulanarak sağlanır. Bitki koruma ürünlerinin etkisine dirençli hastalıkların veya zararlıların ortaya çıkmasını önlemek için, farklı aktif maddelere sahip ürünlerin dönüşümlü olarak kullanılması önerilir.

Yabani ot kontrolü

Bitki saplarına zarar vermeden 3-4 çapa yapılması tavsiye edilir. İlk iki çapadan sonra rüzgarın zarar vermesini önlemek için asmaların üzerinin toprakla örtülmesi tavsiye edilir. Yabani otlar, herbisit uygulanarak kimyasal olarak da kontrol edilebilir.

Bakım çalışmaları

Mahsul doğrudan ekim yoluyla kurulmuşsa, bitki iki gerçek yaprağa sahip olduğunda seyreltme yapılır. Yuvada bir veya iki bitki kalmalıdır.

Bitkiler 4 – 5 yapraklı olduğunda, meyve vermeyi teşvik etmek için bitkinin tepesini çimdikleyin. Gövdenin ilk 50 cm’lik kısmı budanarak sadece dişi çiçek taşıyan yapraklar bırakılabilir. Meyve oluştuktan ve ceviz büyüklüğüne geldikten sonra, steril sürgünler çimdiklenir veya tamamen alınır. Meyveler görünür hale geldiğinde, meyveler seyreltilir. Bir bitki üzerinde 4 ila 5 meyve bırakılır. Bitki daha sonra üstün kalitede meyve üretecektir. Karpuz çekirdeksiz meyve oluşturabilir.

Kavunlar iyi gelişmiş bir kök sistemine sahiptir. Büyük bir toprak kütlesini keşfedebilir. Ancak önemli ölçüde daha yüksek verim için sulama önerilir. Kavunlar için en iyi sulama uygulama yöntemi damla sulamadır. Bu sisteme sahip değilseniz, karık veya sıra aralığı ile sulama uygulayabilirsiniz. 250 – 300 m³/ha normu ile 2-3 sulama uygulayabilirsiniz. Yağmurlama sulama, bitki hastalıklarının gelişimini teşvik edebileceğinden tavsiye edilmez. Meyve olgunlaşma döneminde sulama uygulanmaz çünkü meyve çatlayabilir.

Tozlaşma

Karpuz çiçekleri sabah açar ve öğleden sonraya doğru kapanır. Tozlaşmanın tamamlanması için arılar tarafından birkaç kez ziyaret edilmeleri gerekir. Tozlaşma genellikle sabah çiçekler açıkken ve polen canlı iken gerçekleşir. Süreç genellikle gün ortası civarında tamamlanır. Yüksek sıcaklık ve düşük hava nemi olan bölgelerde, polen yalnızca sabahın erken saatlerinde yaşayabilir. Tozlayıcıların faaliyetlerini aksatmamak için bakım çalışmalarının ve bitki sağlığı uygulamalarının akşam saatlerinde veya öğle yemeğinden sonra (çiçeklenme döneminde) yapılması tavsiye edilir. Hektar mahsul başına 3 kovan yerleştirilerek tamamlayıcı tozlaşma kullanılabilir.

Yoğun yetiştirme durumunda, asmaların oluşumundan başlayarak 2 – 3 gübreleme uygulanması önerilir. Optimum mikro besin kaynağı için NPK kompoze gübreleri ve yaprak gübrelemesi uygulanabilir.

Hasat

En uygun hasat zamanı belirtilmiştir:

• meyveye parmakla vurulduğunda çıkan boğuk ses;
• kabuk karakteristik parlaklığını kazanır;
• kabuğun kolay çizilmesi.

Meyve, asmalara dokunmadan bir bıçakla bitkiden ayrılır. Meyve sadece olgunlaştığında hasat edilir.