Pigwa (Cydonia oblonga) należy do rodziny różowatych (Rosaceae), jest często spotykana w gospodarstwach domowych. Jest to drzewo o średnim wigorze oraz solidnym wyglądzie. Pigwa pochodzi z południowo-zachodniej Azji i jest uprawiana od czasów starożytnych. Jest to wczesne drzewo owocowe. Owocuje 2-3 lata po posadzeniu i ma wysoką zdolność produkcyjną. Jest to gatunek wrażliwy na światło i ciepło. Jeśli plantacje pigwy znajdują się na zacienionym terenie, gałęzie stają się nagie, a potencjał produkcyjny spada. System korzeniowy jest płytki, a korona gęsta. Kora drzew jest bardzo wrażliwa, nawet przy powierzchownych uderzeniach. Owoce mają właściwości wiążące, z tego powodu pigwy są wykorzystywane do produkcji dżemów i marmolad. Pigwy zawierają również cukry, białka, pektyny, wapń, magnez, potas, żelazo.

GŁÓWNE CHOROBY PIGWY

BAKTERIOZY

Zaraza ogniowa (Erwinia amylovora)

Jest to bardzo niebezpieczna choroba, która może zagrozić wszystkim rośliną w sadzie. Pojawieniu się tej choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza, wiatr, opady i wysokie temperatury. Drzewa zaatakowane przez tę chorobę wydają się być spalone przez ogień. Pędy więdną oraz nabierają brązowego koloru, owoce stają się czarne lub poplamione. Przy deszczowej pogodzie na dotkniętych obszarach pojawia się wysięk bakteryjny.

Zapobieganie i środki kontroli:

• Przycinanie i palenie porażonych gałęzi pigwy;
• zabiegi chemiczne stosowane po każdym deszczu przy użyciu określonych fungicydów.

Guzowatość korzeni (Agrobacterium radiobacter pv. tumefaciens)

Choroba objawia się pojawieniem się guzów (galasów), które mają różne rozmiary, w zależności od wieku rośliny i dotkniętego organu. Początkowo małe, gładkie, miękkie guzy pojawiają się na korzeniach, łodygach, rzadziej na gałęziach lub liściach. Z czasem guzy powiększają się, stają się brązowe lub brązowo-czarne, mają szorstki wygląd. Patogen dostaje się do pigwy poprzez rany spowodowane przez nicienie, grad, owady itp. Ponadto pojawieniu się tej choroby sprzyjają temperatury od 22 do 30 ° C i wilgotność powietrza wynosząca 80%.

Zapobieganie i środki kontroli:

• sortowanie sadzonek przed sadzeniem;
• sad założony na odpowiednio przygotowanym gruncie;
• dezynfekcja nożyczek i narzędzi podczas przenoszenia z jednego drzewa na drugie;
• przycinanie dotkniętych gałęzi do zdrowego obszaru;
• stosowanie mieszanki Bordeaux i pokrywanie ran leczniczym mastyksem;
• moczenie korzeni sadzonek w roztworze mieszaniny Bordeaux 1%;
• zabiegi podczas wegetacji produktami na bazie miedzi.

MĄCZNIAKI

Brunatna plamistość (Diplocarpon maculatum)

Grzyb ten pasożytuje w sadach pigwowych i gruszowych, rzadziej jabłoniowych. Główną formą ataku są objęte liście. Objawy to okrągłe, kremowo-żółte plamy, później czerwonawe. W centrum tych plam pojawiają się czarne kropki, które reprezentują owocnikowanie grzyba. Plamy mogą się łączyć i powodować całkowitą defoliację drzew. Choroba może atakować pędy i owoce. Pędy brązowieją oraz wysychają. Owoce mają plamy podobne do tych na liściach. Plamy łączą się, a miąższ pęka. Na tych pęknięciach rozwijają się choroby, powodując gnicie owoców.

Zapobieganie i środki kontroli:

• zbieranie i palenie opadłych liści;
• uprawa odpornych odmian pigwy;
• przycinanie i palenie zaatakowanych pędów;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych fungicydów

Brunatna zgnilizna (Monilinia linhartiana)

Jest uważana za najbardziej szkodliwą chorobę drzew rosnących na obszarach zimnych i deszczowych. Zaatakowane liście zwisają bez odpadania, kwiaty brązowieją oraz zasychają, a gałęzie wyginają się w kształcie haka. Młode owoce wysychają, brązowieją i masowo opadają. Miąższ dojrzałych owoców gnije, a na zewnątrz pojawiają się żółto-szare poduszki. W końcu dojrzałe owoce ulegają mumifikacji i pozostają na drzewie, zapewniając przenoszenie choroby w następnym roku. Grzyb zimuje na zmumifikowanych owocach i w korze zaatakowanych gałęzi.

Zapobieganie i środki kontroli:

• zbieranie i niszczenie zaatakowanych owoców;
• cięcie i palenie zaatakowanych gałęzi;
• przycinanie zaatakowanych gałęzi do zdrowego obszaru;
• zastosowanie mieszanki Bordeaux 4-5% i pokrywanie ran leczniczym mastyksem;
• zabiegi chemiczne w okresie spoczynku przy użyciu produktów na bazie miedzi;
• zabiegi zapobiegawcze stosowane w okresie wegetacji z użyciem określonych fungicydów.

Mączniak prawdziwy (Podosphaera clandestina)

Atak objawia się pojawieniem się białych plam na liściach młodych pędów. Rozciągają się one i pokrywają cały liść. Choroba postępuje, a grzybnia staje się szara i pokryta nalowem. Zaatakowane tkanki marszczą się i wysychają. Grzyb atakuje również młode owoce. Owoce pękają i gniją.

Zapobieganie i środki kontroli:

• zrównoważone nawożenie;
• uprawa odmian odpornych;
• palenie pędów i zaatakowanych owoców;
• zabiegi chemiczne w okresie wegetacji z użyciem określonych fungicydów.

GŁÓWNE SZKODNIKI PIGWY

Owocówka południóweczka (Grapholita molesta)

Wydaje 3-4 pokolenia rocznie i zimuje jako larwa w jedwabistym kokonie w pęknięciach kory. Ćma ta atakuje pędy, liście oraz owoce pigwy, ale największe szkody wyrządza owocom. Larwy pierwszych pokoleń atakują pędy i żywią się nimi, powodując duże szkody w nowo założonych sadach oraz szkółkach. Larwy III i IV pokolenia powodują znaczne uszkodzenia owoców. Wnikają do owocu przez część ogonkową lub „czubkową” i wygryzają nieregularne tunele wokół pestki. Owoce przestają rosnąć, gniją i odpadają.

Metody zwalczania:

• Przycinanie i niszczenie zaatakowanych owoców i pędów;
• stosowanie pułapek wabiących;
• zabiegi chemiczne stosowane podczas masowego lotu z użyciem określonych insektycydów.

Skośnik brzoskwiniaczek (Anarsia lineatella)

Gatunek ten występuje również na pigwowcach. Rozwija się trzy pokolenia rocznie i zimuje jako larwa pod złuszczoną korą. Wiosną opuszczają zimowe schronienie i atakują pąki. W młodych pędach larwy wygryzają dziury. Nowo powstałe samice składają jaja na pąkach, a larwy penetrują owoce wczesnych odmian. Larwy kolejnych pokoleń penetrują owoce w fazie dojrzewania, gdzie drążą głębokie chodniki.

Metody zwalczania:

• przycinanie i niszczenie porażonych gałęzi (pędów);
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Zwójka siatkóweczka (Adoxophyes orana)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje ponad 47 gatunków roślin zielnych i drzewiastych (w tym pigwę). Larwy gryzą wiosną pąki i liście. Larwy dostają się do owoców, gdzie drążą płytkie tunele. Powstałe rany są punktami wejścia grzyba Monilinia.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Tarcznik niszczyciel (Quadraspidiotus perniciosus)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje ponad 200 gatunków roślin. Wydaje 1-3 pokolenia rocznie i zimuje jako larwy na korze zaatakowanych gatunków. Samice oraz larwy rozprzestrzeniają się na wszystkie organy zaatakowanych roślin, w tym owoce, które żywią się sokiem komórkowym roślin żywicielskich. W przypadku zmasowanego ataku, osłony chroniące ciało owada nakładają się na siebie i duszą drzewa. Hamują one wzrost, a po 2-3 latach powodują usychanie.

Metody zwalczania:

• czyszczenie gałęzi szorstką szczotką
• stosowanie środków na bazie olejów ogrodniczych w okresie spoczynku;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Oprzędnica jesienna (Hyphantria cunea)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje drzewa ozdobne (morwy, platany itp.), a także gatunki drzew owocowych. Wydaje dwa pokolenia rocznie i zimuje jako poczwarka w powierzchniowej warstwie gleby. Owad ten powoduje defoliację drzew, a tym samym spadek produkcji owoców. Gąsienice znajdują się na spodniej stronie liści i zaczynają je zjadać. Budują również rodzaj gniazda, wewnątrz którego żerują.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Kuprówka rudnica (Euproctis chrysorrhoea)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka rodzai drzew. Wydaje jedno pokolenie rocznie i zimuje jako larwa w kokonie na szczycie pędów. Larwy atakują pąki oraz liście i mogą powodować defoliację drzew. Aby wykryć obecność tego szkodnika, należy bardzo dobrze zbadać drzewo pigwy.

Metody zwalczania:

• usuwanie gałęzi, na których obecne są larwy;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Scolytus rugulosus

Jest to polifagiczny szkodnik, który atakuje wiele gatunków (w tym pigwę). Występuje w starych sadach. Larwy oraz osobniki dorosłe żyją w przestrzeni między korą, a drewnem i żywią się łykiem. Dorosłe osobniki drążą tunele wzdłuż łodygi i gałęzi, a larwy wygryzają dziury w drewnie. Jeśli ataki są silne i powtarzają się, drzewa wysychają.

Metody zwalczania:

• palenie zaatakowanych drzew i gałęzi;
• sprawdzanie materiału nasadzeniowego;
• zbieranie wszystkich pozostałości z sadu;
• wykonywanie określonych zabiegów w okresie spoczynku;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Tutkarz bachusek (Rhynchites bacchus)

Dorosłe osobniki żerują na pąkach kwiatowych, liściach i owocach. Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje gatunki drzew owocowych. Samice składają jaja w świeżo uformowanych owocach. Larwy rozwijają się w owocach, gdzie zjadają miąższ i nasiona. Szkodnik ten może rozwijać się tylko w obecności choroby brunatnej zgnilizny.

Metody zwalczania:

• mobilizacja gleby w sadzie jesienią;
• zbieranie zmumifikowanych owoców;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Owocówka jabłkóweczka (Cydia pomonella)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew owocowych. Larwy w różnym wieku atakują owoce. Samice składają jaja bezpośrednio na owocach lub na liściach w ich pobliżu. Po wykluciu larwy drążą chodniki w owocach, pozostawiając w nich odchody.

Metody kontroli:

• stosowanie pułapek feromonowych do identyfikacji lotu osobników dorosłych;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Mszyca jabłoniowa (Aphis pomi)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew owocowych. Mszyce kolonizują spodnią stronę liści i wierzchołki wzrostu. Zaatakowane drzewa mają małe przyrosty, pąki owocowe nie są zróżnicowane, owoce pozostają małe, a produkcja jest silnie zakłócona. Mszyce przenoszą również kilka wirusów.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Szrotówek białaczek (Phyllonorycter blancardella)

Owad ten atakuje kilka krzewów ozdobnych i drzew owocowych. Larwy żerują w tkankach między górną, a dolną warstwą naskórka liści. Masowy atak może znacznie zmniejszyć zdolność do fotosyntezy, a tym samym zmniejszyć produkcję.

Metody zwalczania:

• zbieranie i niszczenie opadłych liści na ziemi;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Sciaphobus squalidus

Jest to niebezpieczny gatunek, który atakuje zwłaszcza pąki i pąki kwiatowe. Rozwija pokolenie w wieku dwóch lat i zimuje jako dorosły osobnik w powierzchniowej warstwie gleby. Wiosną dorosłe osobniki pojawiają się wspinając się na drzewa i żerując na pąkach i pąkach kwiatowych. Larwy nie są szkodliwe dla drzew, żywią się korzeniami spontanicznych roślin zielnych.

Metody zwalczania:

• mobilizacja gleby w sadzie (jesień);
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.