Najczęstsze gatunki mszyc, które mogą atakować rośliny to:

1. MSZYCA PSZENNA – SCHIZAPHIS GRAMINUM

Występowanie. Mszyca pszenna, Schizaphis graminus, jest bardzo rozpowszechnionym owadem na świecie. Szkodnik ten powoduje znaczne szkody w uprawach zbóż.

Opis. Formy bezskrzydłe mają owalne ciało o długości 1,5-2 mm, koloru jasnozielonego lub żółtego. Formy uskrzydlone mają ciało o długości 1,2-1,9 mm, z brązową głową, brązowym tułowiem i zielonym odwłokiem.

Biologia i ekologia. Mszyca pszenna to gatunek zimujący w stadium jaja, składanego przez samice jesienią na pszenicy, jęczmieniu, sorgo, kukurydzy lub innych trawach spontanicznych. Samica może złożyć od 1 do 6 jaj. W niektórych krajach gatunek ten wytwarza 21-23 pokoleń rocznie.

Szkody. Szkodnik ten atakuje trawy uprawne, zwłaszcza pszenicę i jęczmień, na których rozwija liczne kolonie na liściach. Atakuje również naturalnie występujące gatunki traw. Po ataku liście skręcają się. W ukąszonych miejscach pojawiają się początkowo czerwonawe plamy, które następnie zlewają się, stopniowo pokrywając cały liść. W końcu roślina więdnie.

Zwalczanie. Aby zwalczyć mszycę pszenną, należy przeprowadzić zabiegi z użyciem określonych insektycydów.

2. MSZYCA ZBOŻOWA – MACROSIPHUM AVENAE

Występowanie. Mszyca zbożowa jest szkodnikiem rozpowszechnionym na całym świecie. Jest to jeden z najbardziej szkodliwych gatunków dla zbóż słomianych.

Opis. Formy bezskrzydłe mają zielono-żółte ciało o długości 2-2,8 mm, z czarnymi czułkami i żółtymi odnóżami. Formy uskrzydlone mają przezroczyste i błoniaste skrzydła, głowa i tułów są czerwonawo-brązowe, a odwłok jest zielony, ozdobiony z boku czarnymi plamami.

Biologia i ekologia. Mszyca zbożowa zimuje w stadium jaja w trawach uprawnych lub naturalnych. Wiosną z jaja zimowego wykluwa się forma fundatrix, a następnie forma aptery lub skrzydlata. Następnie, po kilku pokoleniach partenogenetycznych i żyworodnych, jesienią pojawiają się formy płciowe (samce i samice).

Szkodliwość. Znane są gatunki szkodliwe dla upraw owsa, trawy jęczmiennej, pszenicy, żyta, ryżu lub naturalnie występująchych traw. Kolonie mszyc można znaleźć na młodych liściach, łodygach lub kłosach. Mszyce kłują i wysysają płyn wewnątrzkomórkowy. Po ataku rośliny przestają się rozwijać, a zaatakowane obszary odbarwiają się i więdną.

Zwalczanie. Aby zwalczyć mszyce zbożowe, należy wykonać zabiegi przy użyciu określonych środków owadobójczych.

3. MSZYCA KUKURYDZIANA – RHOPALOSIPHUM MAIDIS

Występowanie. Mszyca kukurydziana jest owadem szeroko rozpowszechnionym na całym świecie.

Opis. Formy apterytyczne tych mszyc mają wydłużone ciało, jasnozielone lub jasnoniebieskie, o długości 1,8-2,2 mm. Długość ciała jest dwukrotnie większa niż szerokość. Formy uskrzydlone mają 1,7-2,2 mm długości, czarną głowę i czarny tułów. Odwłok jest odcienia zieleni i posiada obszary, które są ciemniejsze.

Biologia i ekologia. Liczba wytwarzanych pokoleń może wynosić od 9 do 45, a nawet 50 rocznie, w warunkach laboratoryjnych.

Szkodliwość. Mszyca kukurydziana jest gatunkiem, który można znaleźć na kukurydzy i innych trawach (sorgo, pszenica, trawa jęczmienna itp.), rozwijając kolonie na liściach, kłosach lub wiechach i ewentualnie na kolbach kukurydzy. Ze względu na sposób żerowania (kłucie i wysysanie płynu wewnątrzkomórkowego z zaatakowanych organów), liście zaatakowanych roślin często skręcają się w kształt stożka, przerywając ich normalny rozwój. Po ataku w liściach gromadzi się zwiększona ilość węglowodanów, a następnie następuje synteza pigmentów antocyjanowych (zjawisko charakterystyczne dla ataku). W rezultacie liście lub łodygi stają się czerwone.

Zwalczanie. W celu zwalczania mszyc kukurydzianych zaleca się przeprowadzanie zabiegów z użyciem określonych insektycydów.

4. MSZYCA KAPUŚCIANA – BREVICORYNE BRASSICAE

Występowanie. Mszyca kapuściana, Brevicoryne brassicae, jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym we wszystkich częściach świata.

Opis. Forma bezskrzydła tych mszyc posiada kuliste ciało o długości 2,1-2,6 mm, żółto-zielone, pokryte woskowatą biało-szarą wydzieliną. Forma uskrzydlona jest mniejsza, ma 1,9-2 mm długości. Głowa i tułów są ciemnobrązowe. Żółto-zielony odwłok ozdobiony jest rzędem plamek po bokach oraz kilkoma ciemniejszymi centralnymi poprzecznymi paskami.

Biologia i ekologia. Mszyce kapuściane zimują w stadium jaja na łodygach lub ogonkach liściowych kapusty lub innych uprawianych i spontanicznych warzywach krzyżowych. W normalnych warunkach, od marca do października, wydają do 18 pokoleń.

Szkodliwość. Jest to gatunek wędrowny i rośnie na różnych roślinach krzyżowych, z których najczęściej atakowane są kapusta, kalafior, kalarepa, rzodkiewka, rzepak itp. Na tych roślinach tworzą zatłoczone kolonie, czasami całkowicie pokrywające liście, pędy i łodygi. W wyniku ich ukłucia liście żółkną, lekko się skręcają i wysychają. Gdy atak ma miejsce na sadzonkach, rośliny mają zahamowany wzrost, a następnie wysychają.

Zwalczanie. W celu zwalczania mszycy kapuścianej należy przeprowadzić specjalne zabiegi insektycydowe.

5. MSZYCA JABŁONIOWA – APHIS POMI

Występowanie. Występuje we wszystkich regionach, od obszarów stepowych po regiony górskie.

Opis.  Mszyce jabłoniowe posiadają ciało w kształcie gruszki, o długości 1,5-2 mm, koloru zielonego lub zielono-żółtego, z żółtą lub czarną główką. Formy uskrzydlone mają ciało o długości 2-2,5 mm z czarną główką, czarnymi czułkami i tułowiem oraz zielonym odwłokiem. Młode larwy posiadają spłaszczone ciało grzbietowo-boczne, koloru żółtego, podczas gdy larwy drugiego stadium mają końce brzuszne pokryte nitkowatą woskową wydzieliną. Jajo jest eliptyczne, zielone w momencie złożenia, a następnie staje się błyszcząco czarne.

Biologia i ekologia. Mszyca jabłoniowa zimuje w stadium jaja na stosunkowo cienkich pędach. Larwy pojawiające się wiosną migrują na spodniej stronie liści i na nowych pędach, przekształcając się w samice fundatrix, które w wyniku partenogenetycznego rozmnażania rodzą 25-40 larw. Z tych larw rozwijają się formy płciowe, które po kopulacji składają jaja, które zimują.

Uszkodzenia. Osobniki dorosłe i larwy tego gatunku atakują jabłonie. Mszyce kolonizują najpierw pąki kwiatowe oraz wegetatywne, a następnie młode liście wraz z owocami. W wyniku ich ukłuć pędy nie rozwijają się już normalnie, skręcają się, a młode liście stają się zdeformowane, pozostają małe, z chlorotycznym wyglądem. Pąki kwiatowe przedwcześnie opadają, wysychają, a ich łodygi nie rozwijają się. Przez długi czas pozostają na gałęziach w pozycji wiszącej. Zaatakowane organy zostają pokryte słodką wydzieliną, „spadzią”, na której zwykle rosną grzyby Capnodium. Z tego powodu na różnych zaatakowanych organach powstaje czarna powłoka (pleśń sadzy), która ogranicza fotosyntezę.

Zwalczanie. W celu zwalczania mszycy jabłoniowej należy przeprowadzić zabiegi z użyciem określonych insektycydów.

6. MSZYCA BRZOSKWINIOWA – MYZODES PERSICAE

Występowanie. Jest to gatunek szeroko rozpowszechniony w Europie, Azji, Ameryce Północnej, Afryce i Australii.

Opis. Osobniki bezskrzydłe mają szerokie, owalne ciało, lekko kuliste, o długości 1,4-2 mm i barwie jasnozielonej lub ciemnozielonej. Formy uskrzydlone posiadają czarną głowę i tułów, żółto-zielony odwłok, z bocznymi plamami oraz poprzecznymi paskami.

Biologia i ekologia. Mszyca brzoskwiniowa jest gatunkiem wędrownym. Zimuje w stadium jaja. Jaja zimowe składane na brzoskwiniach wylęgają się w pierwszej lub drugiej dekadzie marca. Formy fundatrix rodzą żyworodnie kilka pokoleń form fundatrigenia w ciągu 3-4 tygodni. Ostatnie pokolenie uskrzydlonych samic migruje na różne gatunki roślin trawiastych, uprawnych lub spontanicznych. Rozmnażają się przez partenogenezę, żyworodnie rodząc kilka pokoleń uskrzydlonych i apterygotycznych samic. Jesienią, począwszy od trzeciej dekady września, aż do listopada pojawiają się rozdzielnopłciowe samice, które po kopulacji składają jaja zimowe.

Szkodliwość. Jest to gatunek polifagiczny, atakujący ponad 240 gatunków roślin, szczególnie preferujący drzewa brzoskwiniowe, morelowe, pomidory, bakłażany, paprykę, ziemniaki, tytoń, sałaty, groch, fasolę, szpinak itp. Mszyce tworzą kolonie na spodniej stronie liści, które kłując wysysają płyn wewnątrzkomórkowy.

W wyniku ataku tkanki nekrotyzują, a liście skręcają się. Jeśli atak jest silny, liście żółkną i wysychają. Oprócz bezpośrednich uszkodzeń jest również wektorem różnych wirusów, które powodują mozaikę u niektórych roślin (ziemniaki, pomidory).

Zwalczanie. Aby zwalczyć mszycę brzoskwiniową, należy przeprowadzić zabiegi z użyciem określonych środków owadobójczych.

7. MSZYCA WIŚNIOWA – MYZUS CERASI

Występowanie. Mszyca wiśniowa jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na całym świecie. Występuje od obszarów stepowych po tereny podgórskie, powodując znaczne szkody w sadach wiśniowych i czereśniowych.

Opis. Formy bezskrzydłe i uskrzydlone mają kuliste, czarno-brązowe, błyszczące ciało.

Biologia i ekologia. Zimuje w stadium jaja na korze wiśni i czereśni. Począwszy od kwietnia pojawiają się formy fundatrix, poruszające się po gałęziach i spodniej stronie liści. Żądlą i wysysają płyn wewnątrzkomórkowy z tkanek. Jesienią pojawiają się uskrzydlone formy płciowe, które powracają do żywiciela pierwotnego. Rodzą samce i samice, a po kopulacji samice składają jaja, które zimują.

Szkody. Mszyca wiśniowa jest gatunkiem powszechnie występującym w sadach wiśniowych i czereśniowych, powodując duże szkody w rozsadnikach. Kolonizuje ona liście oraz wierzchołki pędów wiśni wczesną wiosną. W przypadku dużych inwazji liście, a nawet kwiaty i owoce mogą zostać całkowicie pokryte koloniami czarnych mszyc. Po ataku liście stają się poskręcane, brązowieją i zasychają, przybierając formę bukietów. Pędy stają się zakrzywione. W przypadku silnej inwazji drzewa przechodzą w stagnacje, a ich siła owocowania spada.

Zwalczanie. W celu zwalczania mszycy wiśniowej należy przeprowadzić zabiegi z użyciem określonych środków owadobójczych.