Mączniak prawdziwy jest chorobą wywoływaną przez różne grzyby chorobotwórcze. Choroba ta powoduje znaczne uszkodzenia roślin uprawianych w szklarni lub na polu w okresach z zimnymi i mokrymi wiosnami, po których następują suche lata.

1. MĄCZNIAK PRAWDZIWY BRZOSKWINI, SPHAEROTHECA PANNOSA VAR. PERSICAE

Objawy. Atak pojawia się najpierw na młodych liściach na wierzchołkach pędów, w postaci białych, pudrowych plam, które mogą się powiększać i zajmować całą powierzchnię. Zaatakowane liście wyglądają na zakurzone, zdeformowane, pomarszczone i ostatecznie zasychają. Atak na dobrze rozwiniętych liściach pojawia się w postaci konturowych plam. Obok nich tworzy się gęstsza i bardziej pyląca wyniosłość, spowodowana tworzeniem się zarodników. Nie zdrewniałe pędy mogą być pokryte pylistym pyłem. Silne pędy wyginają się, więdną, a następnie wysychają. Atak na młode lub dojrzałe liście jest podobny do tego, który pojawia się na rozwiniętych liściach. W pobliżu białawych plam tkanki owocu brązowieją, pękają i zaczynają gnić.

Patogenem jest Sphaerotheca pannosa var. persicae fc oidium leucoconium. Jego zimowanie odbywa się w stadium odpornej grzybni znajdującej się w pąkach lub jako klejstotecjum, które tworzy się jesienią w grzybni ektopasożytniczej. Wiosną odporna grzybnia wnika w roślinność i infekuje pędy brzoskwini.

Zapobieganie i zwalczanie. Zapobieganie mączniakowi brzoskwini można osiągnąć poprzez przycinanie oraz palenie zaatakowanych pędów. W sezonie wegetacyjnym, po pojawieniu się choroby, należy wykonać zabiegi przy użyciu określonych fungicydów.

2. MĄCZNIAK PRAWDZIWY RÓŻY (SPHAEROTHECA PANNOSA VAR. ROSAE)

Mączniak prawdziwy róży, Sphaerotheca pannosa var. rosae, jest szeroko rozpowszechniony we wszystkich krajach, objawiając się zarówno w uprawach polowych, jak i na obszarach chronionych.

Objawy. Mączniak róży objawia się na liściach, młodych gałęziach, pąkach kwiatowych, a nawet na owocach, przez cały sezon wegetacyjny. Nieregularne białe plamy, o pudrowym wyglądzie pojawiają się po obu stronach zaatakowanych liści, gdy powstaje bezpłciowa część grzyba, odpowiednio konidiofory z konidiami. W miarę postępu ataku plamy powiększają się i częściowo lub całkowicie pokrywają liść. Powoduje to jego żółknięcie, brązowienie, więdnięcie i opadanie. Zaatakowane młode gałęzie są początkowo pokryte gęstym, białawym pyłem. W bardziej zaawansowanym stadium choroby nabiera on żółtego koloru. Jesienią, w grzybni na gałęziach, grzyb różnicuje klejstocjum, które mają wygląd małych, brązowych plamek. Zaatakowane gałęzie nie zdrewnieją prawidłowo i zimą będą uszkadzane przez mróz. Zaatakowane pąki kwiatowe często pokrywają się pudrowym nalotem, pozostają mniejsze i nie tworzą już kwiatów. Czasami zaatakowane kwiaty są zdeformowane oraz małe.

Patogenem jest Sphaerotheca pannosa var. rosae. Grzyb utrzymuje się z roku na rok w postaci klejstocjum i grzybni oporowej w pąkach lub na gałęziach, zwłaszcza u podstawy cierni.

Zapobieganie i zwalczanie. Aby zapobiec chorobie, silnie zaatakowane pędy powinny być przycięte i spalone. W obszarach chronionych należy często wietrzyć, aby zmniejszyć wilgotność powietrza. W sezonie wegetacyjnym wymagane są specjalne zabiegi fungicydowe.

3. MĄCZNIAK JABŁONI (PODOSPHAERA LEUCOTRICHA )

Mączniak jabłoni, Podosphaera leucotricha fc oidium farinosum występuje na wszystkich kontynentach i atakuje sady jabłoniowe.

Objawy. Choroba objawia się przez cały sezon wegetacyjny, od pękania pąków do odpadania liści, z większym nasileniem w maju i na początku czerwca. Atakowane są liście, kwiaty, pędy, a czasem także młode owoce. Atak na młodych liściach pojawia się w postaci białawego, pudrowego nalotu, który pokrywa obie strony liścia. W krótkim czasie liście lekko się zwijają, są mniej elastyczne i przedwcześnie wysychają.

Grzyb szybko atakuje młode pędy, które pokrywają się białawym, pudrowym nalotem z powodu tworzenia się zarodników, a jesienią brązowieją po utworzeniu się owocników patogenu. Silnie zaatakowane pędy wyginają się w kształcie haka i wysychają. Zaatakowane kwiaty mają zdeformowane płatki, czasami nawet podzielone na dwie części, tracą biało-różowy kolor i stają się białe, a w niektórych przypadkach gęstnieją, więdną i brązowieją.

Zaatakowane kwiaty zasychają, nie tworząc owoców. W przypadku odmian jabłek podatnych na mączniaka prawdziwego, ta forma ataku prowadzi w niektórych latach do znacznych strat w plonach. Atak na młode owoce powoduje zatrzymanie ich wzrostu, a w niektórych przypadkach nawet ich odpadanie.

Patogenem jest Podosphaera leucotricha fc oidium farinosum. Grzyb zimuje jako grzybnia w pąkach wegetatywnych lub kwiatowych, które zostały zainfekowane w poprzednim sezonie. Wiosną, po zakończeniu okresu spoczynku, mączniak wznawia wzrost i kolonizuje rozwijające się pędy, powodując infekcje pierwotne.

Zapobieganie i zwalczanie. W celu zapobiegania chorobie zaleca się trwałe przycinanie i niszczenie silnie zaatakowanych pędów przez spalenie, a także uprawę odpornych odmian jabłoni. W sezonie wegetacyjnym stosuje się zabiegi z użyciem określonych fungicydów.

4. MĄCZNIAK PRAWDZIWY ZBÓŻ (BLUMERIA GRAMINIS)

Choroba ta objawia się co roku na zbożach i trawach spontanicznych.  Częstotliwość oraz intensywność ataku zależy również od uprawianej odmiany i ewolucji warunków klimatycznych.

Objawy. Jesienią na liściach mogą pojawić się białe, pudrowe plamy o różnej wielkości, które mogą być widoczne po obu stronach liści. Wiosną atak rozprzestrzenia się, z białymi plamami na górnych częściach, na liściach, na łodygach, a nawet na kłosach. Pod białymi naroślami tkanki liści żółkną, a następnie brązowieją. Białe plamy szybko nabierają pylistego, pudrowego wyglądu.

Patogenem jest Blumeria graminis fc oidium moniliodes. Cykl biologiczny grzyba rozpoczyna się jesienią, po wschodach pszenicy i wynika z biologicznej rezerwy konidiów lub askospor na resztkach roślinnych. Te jesienne infekcje pozostają niezauważone, ale są głównym źródłem choroby na wiosnę, ponieważ patogen opiera się w postaci grzybni oporowej w zaatakowanych organach i w postaci klejstocjum.

Zapobieganie i zwalczanie. Aby zapobiec atakowi mączniaka prawdziwego pszenicy, zaleca się unikanie monokultury, racjonalne stosowanie nawozów, siew we właściwym czasie, gęstość oraz głębokość siewu, stosowanie zdrowych nasion, uprawę odpornych odmian. Zwalczanie chemiczne przeprowadza się za pomocą określonych fungicydów.

5. MĄCZNIAK PRAWDZIWY WINOROŚLI (UNCINULA NECATOR )

Mączniak prawdziwy winorośli występuje w Ameryce Północnej i jest uważany za jedną z najbardziej szkodliwych chorób w winnicach.

Objawy. Mączniak prawdziwy winorośli atakuje liście, młode pędy, kiście winogron, od wiosny do późnej jesieni. Na liściach pojawia się drobna grzybnia, przypominająca pajęczynę, o pudrowym wyglądzie. Powiększa się i pokrywa obie strony liścia. Pod sproszkowanym pyłem tkanki stają się brązowe lub lekko czerwone, ale liście nie odpadają aż do jesieni. Nie zdrewniałe pędy mają takie same białawe plamy, bywają “zakurzone”, nie rosną, a liście marszczą się.

Atak na kępy powoduje ich brązowienie, a następnie wysychanie podczas suszy. Sproszkowany pył pokrywa również owoce, które w wyniku zwiększenia objętości często pękają. Następnie ich zawartość wysycha, zapewniając doskonałe środowisko dla rozwoju innych chorób grzybiczych. Przy suchej pogodzie owoce wysychają, nasiona odstają, a zniszczone kiście winogron pachną pleśnią. W deszczowe jesienie owoce zaatakowane przez mączniaka prawdziwego pokrywają się szarą zgnilizną, uszkodzenia mogą być bardzo duże. Pod koniec jesieni, na mączniaku, czasami zauważa się obecność opornych owocników. Pojawiają się one jako małe, czarne kropki. Późne ataki na dojrzałe winogrona obniżają ich jakość. Na ich powierzchni tworzą się liczne brązowe plamy.

Patogenem jest Uncinula necator. Grzyb zimuje jako odporna grzybnia, która może pozostać na pędach lub częściej w pąkach. Wiosną, gdy winorośl zaczyna rosnąć na początku sezonu wegetacyjnego, grzybnia zaczyna wegetować. Rozprzestrzenia się i różnicuje konidiofory oraz konidia, przez które dochodzi do pierwotnych infekcji. Chorobie sprzyjają wyższe temperatury, około 20-25 ° C, kiedy okres inkubacji wynosi 7-10 dni, sytuacja często spotykana w suchym lecie.

Po wystąpieniu infekcji, rozwojowi choroby sprzyjają temperatury między 18-25 ° C i umiarkowana wilgotność względna, kiedy atak na winogrona powoduje szczególnie duże szkody. Zarodniki nie kiełkują w kroplach wody, a ulewne deszcze zapobiegają rozwojowi choroby.

Zapobieganie i kontrola. Aby ograniczyć źródło infekcji w winnicy, zaleca się przycinanie zaatakowanych pędów oraz niszczenie ich przez spalenie. Bardzo ważne jest również prawidłowe stosowanie prac pielęgnacyjnych (przycinanie, zwalczanie chwastów), a także podawanie nawozów, unikając nadmiaru azotu. W sezonie wegetacyjnym zaleca się stosowanie zabiegów z użyciem określonych fungicydów.

6. MĄCZNIAK PRAWDZIWY POMIDORA (LEVEILLULA TAURICA)

Mączniak prawdziwy pomidora, to choroba, która powoduje znaczne szkody w uprawach pomidorów. 

Objawy. Grzyb może atakować wszystkie organy nadziemne, ale jest szczególnie widoczny najpierw na liściach u podstawy, a następnie na górnych liściach. Zaatakowane liście mają żółte plamy w górnej części, a w dolnej części liścia obszar pokryty jest biało-szarą grzybnią o pudrowym wyglądzie. Zaatakowane tkanki brązowieją, a liście całkowicie wysychają. Na zaatakowanych roślinach powstaje niewielka liczba owoców, mniejszych rozmiarów, które osiągają późną dojrzałość. Grzyb powoduje większe szkody w uprawach na obszarach chronionych, gdzie jego rozwojowi sprzyja temperatura 18-24°C i wilgotność 70-82%. Bakłażan, papryka, karczochy, a nawet niektóre dynie są częścią kręgu roślin żywicielskich tego patogenu.

Patogenem jest Leveillula taurica. Grzyb przebywa w glebie na resztkach roślinnych w postaci odpornych owocników, z których w przyszłym roku wyłonią się zarodniki, które mogą powodować nowe infekcje. Podczas sezonu wegetacyjnego zarodniki przenoszone przez wiatr, krople wody deszczowej lub wody do nawadniania zapewniają rozprzestrzenianie się grzyba.

Zapobieganie i zwalczanie. Aby zapobiec mączniakowi prawdziwemu pomidora, zaleca się zbieranie resztek roślinnych i ich spalanie oraz płodozmian. W sezonie wegetacyjnym zaleca się stosowanie określonych fungicydów.

7. MĄCZNIAK PRAWDZIWY DYNIOWATYCH (SPHAEROTHECA FULIGINEA)

Mączniak prawdziwy dyniowatych, jest chorobą szeroko rozpowszechnioną w wielu krajach i powoduje znaczne szkody z powodu szybkiego wysychania liści.

Objawy. Choroba objawia się na organach nadziemnych (łodygach, liściach, owocach we wszystkich stadiach rozwoju). Na powierzchni zaatakowanych organów pojawiają się białe, pudrowe plamy, w postaci mniej lub bardziej rozległych plam. Na powierzchni liści plamy mogą się łączyć i pokrywać duże obszary, które wkrótce wysychają. Pod grzybnią tkanki żółkną i brązowieją. W warunkach suszy atmosferycznej atak rozszerza się na łodygi, a nawet owoce. Optymalne warunki dla rozwoju mączniaka prawdziwego dyniowatych to temperatura 15-21°C i wysoka wilgotność.

Patogenem jest Sphaerotheca fuliginea. Grzyb rozprzestrzenia się podczas sezonu wegetacyjnego poprzez zarodniki przenoszone przez wiatr, wodę lub owady. Najczęściej infekowane są dojrzałe liście, podczas gdy nowo uformowane są bardziej odporne. Odporne owocniki mają wygląd małych, czarnych kropek, tworzą się na liściach i zapewniają przenoszenie patogenu do następnego roku.

Zapobieganie i kontrola. Zalecany jest płodozmian, zbieranie i niszczenie resztek roślinnych, uprawa odmian odpornych. W sezonie wegetacyjnym zaleca się stosowanie określonych fungicydów.