jezynaJeżyna

Jeżyna, sadzenie, uprawa i zbiory

Opublikowano: 25 marca, 2023 Zmodyfikowano: 26 kwietnia 2024

Jeżyna

Jeżyna krzewiasta (Rubus fruticosus) to owocodajny krzew, który rośnie spontanicznie na wielu obszarach geograficznych. Ze względu na smaczne owoce została wprowadzona do uprawy. Jeżyna posiada proste, skierowane ku górze lub płożące się gałęzie. Owoce są smaczne i spożywane na świeżo lub przygotowane w różnych formach (dżem, syrop itp.). Ze względu na kompleksową zawartość w substancjach mineralnych, jeżyny polecane są w diecie osób cierpiących na anemię, choroby płuc, wątroby czy pęcherzyka żółciowego. Owoce są bogate w sód, wapń, magnez, żelazo, potas, węglowodany, białka, kwasy organiczne oraz witaminy (A, D, C, B6, B-12).

Cechy botaniczne

System korzeniowy jest silny i dobrze rozwinięty, penetrujący glebę do głębokości ok. 0,5 m. Pąki przybyszowe na korzeniu zapewniają odbudowę części nadziemnej i rozmnażanie jeżyny przez odrosty korzeniowe. Gałęzie są często łukowato wygięte w kierunku podstawy. Rubus caesius jest pokryty kolcami, natomiast Rubus fruticosus nie posiada kolców. Liście są pierzaste. Kwiaty  z kolei są obupłciowe, o kolorach od białego do jasnoróżowego. Owocem jest błyszczący, czarny owoc zbiorczy, złożony z wielu pestkowców.

Wymagania środowiskowe

Jednym z czynników ograniczających uprawę jeżyn jest temperatura powietrza, zarówno w czasie wegetacji, jak i w okresie spoczynku. Odmiany bez kolców wytrzymują temperatury nawet do -15 ℃, a te z kolcami do -20 ℃. W okresie wegetacji rośliny jeżyny nie tolerują upałów, temperatury powyżej 34℃ mogą wywołać obniżenie jakości owoców. Jeżyna posiada duże wymagania świetlne, do prawidłowego wzrostu i rozwoju potrzebuje co najmniej 13 godzin światła na dobę.

Ze względu na dobrze rozwinięty system korzeniowy, rośliny jeżyny są odporne na suszę. Jednak najwyższe plony uzyskuje się w rejonach, gdzie roczna suma opadów przekracza 700 mm. Nadmiar wilgoci w glebie powoduje duszenie korzeni. Ponadto rośliny jeżyny są wrażliwe na prądy powietrzne, które mogą powodować odwodnienie krzewów oraz zmniejszać jakość owoce w trakcie ich dojrzewania. Z tego powodu wokół plantacji zakłada się pasy ochronne. Najbardziej odpowiednie do uprawy jeżyn są gleby półciężkie, gliniasto-piaszczyste, głębokie, dobrze napowietrzone i żyzne.

Przygotowanie terenu

Pod uprawę jeżyn należy wybrać teren płaski lub działkę o niewielkim nachyleniu. Przed założeniem plantacji jeżyn na działce można uprawiać zboża na słomę, buraki cukrowe lub słonecznik. Dzięki tym roślinom ziemia pozostanie wolna od chwastów. Jeżyn nie sadzi się po ziemniakach, pomidorach i bakłażanach, ze względu na wspólne choroby. Jeśli wokół działki znajdują się spontanicznie wyrosłe rośliny jeżyn, usuwa się je. Przygotowanie terenu rozpoczyna się od usunięcia wszystkich roślin i resztek roślinnych z poprzedniej uprawy. Jeśli gleba jest silnie zachwaszczona, stosuje się herbicydy nieselektywne. W razie potrzeby teren jest wyrównywany, z uwzględnieniem nachylenia terenu. Jeżeli plantacja prowadzona jest wiosną, przygotowanie gleby należy wykonać jesienią. W przypadku plantacji jesiennych (zalecanych) grunt przygotowuje się 2 miesiące przed sadzeniem.

Rekomendowane produkty

Przeczytaj uważnie i postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie każdego produktu

Bezpośrednio po wyrównaniu ziemi zaleca się wykonanie wertykulacji na głębokość 50-60 cm, w celu zwichrowania głębokich warstw gleby. Następnie należy wykonać orkę o głębokości 35-40 cm. Jeśli nie ma możliwości wykonania wertykulacji, wykonuje się tylko orkę głęboką, a następnie talerzowanie pola.

Nawożenie przedsiewne

Nawożenie przedsiewne wykonuje się dobrze rozłożonym obornikiem, umieszczanym w dołach lub rowach sadzeniowych. Również nawozy fosforowe i potasowe mogą być stosowane w poszczególnych fazach przygotowania terenu (przed orką, przed talerzowaniem), w zmiennych ilościach, skorelowanych ze stanem zaopatrzenia ziemi. Zawartość składników mineralnych w glebie można określić na podstawie analizy gleby. Orientacyjnie można stosować dawki 100-200 kg/ha.

Sadzenie
Jeżyna

Zabieg sadzenia można przeprowadzić jesienią (po opadnięciu liści), lub wczesną wiosną (bezpośrednio po odwilży). Sadzenie jesienne ma wiele zalet. Podstawową metodą zakładania plantacji są odrosty korzeniowe, zakupione w specjalistycznych szkółkach roślin lub stacjach badawczych. Materiał sadzeniowy jest dokładnie sprawdzany i usuwane są słabo rozwinięte jednostki lub te z oznakami infekcji.

Przed posadzeniem materiał roślinny należy uformować, usuwając uszkodzone korzenie i skracając system korzeniowy do długości 15 cm. Ponieważ korzenie jeżyn łatwo ulegają odwodnieniu, przed posadzeniem trzyma się je przez kilka godzin w naczyniu z wodą. Tuż przed sadzeniem każdy kawałek materiału sadzeniowego należy wprowadzić do błota o kremowej konsystencji, utworzonego z żółtej ziemi, obornika bydlęcego oraz wody.

Sposób sadzenia

Doły do sadzenia o wymiarach 30x30x30 cm lub rowy do sadzenia o głębokości 30 cm zaleca się wykonywać ręcznie lub za pomocą wiertarek. Teren może być wcześniej pikietowany – jest to czynność, dzięki której na polu zaznaczane są rzędy.

Sadzenie wykonuje się tak, aby poziom gruntu był na tym samym poziomie, co w szkółce (znak można zaobserwować na materiale roślinnym). Do podstawy dołu sadzeniowego dodaje się mieszaninę 50% żyznej ziemi (usuniętej z powierzchni dołu) i 50% dobrze rozłożonego obornika. Korzenie rozkłada się na podstawie dołu i przykrywa ziemią. Gleba jest zagęszczana wokół roślin, aby zapewnić jak najlepszy kontakt korzeni z glebą. Wykonuje się podlewanie i usypuje kopiec z ziemi o wysokości 10-12 cm. Po wykonaniu redliny, rośliny skraca się tak, aby nad warstwą gleby pozostały 3-4 pąki.

Odległości sadzenia na plantacjach komercyjnych wynoszą 2,5-3 m między rzędami i 1,2-1,5 m między roślinami wzdłuż rzędu, w zależności od wigoru uprawianych odmian. Aby owoce jeżyny pojawiały się etapami, w dłuższym okresie, na tej samej działce można posadzić 2-3 odmiany.

Prace pielęgnacyjne

W celu ułatwienia prac pielęgnacyjnych i zbiorów zaleca się wykonywanie treliażu plantacji jeżyn. Można efektywnie wykorzystać tyczki, czy druty. Treliaż ustawia się w rzędach, w odstępach 8 m, a do nich mocuje się druty, które podtrzymują krzewy jeżyny. Na mniejszych plantacjach pędy można przywiązać bezpośrednio do słupów. Co najmniej 60 cm treliaży/słupów powinno być umocowane w ziemi.

Przycinanie

Jeżyna wykształca wiele przyrostów wegetatywnych, które zagęszczają roślinę, sprzyjając pojawianiu się chorób i szkodników. Należy więc pielęgnować przyrosty wegetatywne poprzez cięcia.

Rekomendowane produkty

Przeczytaj uważnie i postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie każdego produktu
Jeżyna

Bezpośrednio po posadzeniu wybiera się najbardziej żywotną łodygę i skraca ją do 15-20 cm od ziemi. Pozostałe pędy usuwa się przez cięcie jak najbliżej ziemi.

Wiosną drugiego roku wybiera się 2-3 żywotne pędy i skraca do 170-180 cm. Będą one owocować w bieżącym roku. Odrosty boczne od podstawy tych pędów należy całkowicie usunąć, dzięki czemu podstawa rośliny nie jest stłoczona. Przyrosty boczne zlokalizowane na szczycie pędów powinno się skrócić do 25 cm i podwiązać. W okresie wzrostu wegetatywnego wybrać 5-6 silnych pędów – będą one owocować w następnym roku.

Co roku wykonuje się cięcia stymulujące produkcję owoców: wybiera się 4-6 pędów żywotnych, które mają owocować, następnie skraca się je do 170-180 cm, a boczne gałęzie przycina się do 25-30 cm. Pozostałe pędy, a także te, które owocowały w poprzednim roku, usuwa się od podstawy.

Przycinanie wykonuje się wiosną, łącznie z usuwaniem pędów, które owocowały. Duża liczba pędów stwarza w okresie zimowym optymalny mikroklimat, który łagodzi skutki działania wiatru i mrozu. Przycinanie wiosenne (marzec-kwiecień) pozwala na efektywniejszy wybór zdrowych pędów.

Nawadnianie i nawożenie

Aby osiągnąć maksymalną produkcję, jeżyny wymagają dodatkowego nawadniania i nawożenia. W rejonach, gdzie zapotrzebowanie na wodę (minimum 700 mm/rok) nie jest zapewnione przez opady, stosuje się 4-5 nawodnień o normach 300-400 m sześc./ha. Nie należy stosować nawadniania po 25 sierpnia, aby umożliwić dojrzewanie drewna pędów.

Pierwsze nawożenie wykonuje się w drugim roku, kiedy stosuje się 40 t/ha obornika i 400-500 kg/ha nawozu kompleksowego NPK. Kolejne nawożenie wykonuje się co roku, a dawki zmniejsza się o połowę. Nawozy najlepiej stosować, jeśli są stosowane jesienią. Można również stosować nawozy dolistne.

Rekomendowane produkty

Przeczytaj uważnie i postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie każdego produktu
Kontrola szkodników
Jeżyna

Stan fitosanitarny krzewów jest ważnym aspektem w hodowli jeżyn. Roślina ta może być atakowana przez kilka chorób, które mogą pogorszyć produkcję, a w ciężkich przypadkach zniszczyć plantację.

Jeżyna nie toleruje roślin konkurencyjnych, z tego powodu w przerwie między rzędami nie można uprawiać innych roślin. Aby utrzymać glebę w czystości, należy wykonać 2-3 motyczenia rocznie: jesienią gleba jest obrabiana na głębokości 10 cm, a w okresie wegetacji operacja jest wykonywana powierzchownie, na głębokości 5-6 cm. W przypadku silnego zachwaszczenia gleby wymagane jest zastosowanie specyficznych herbicydów. Stosowanie herbicydów w pierwszych 2 latach nie jest zalecane!!! Aby ograniczyć parowanie wody i zapobiec rozwojowi chwastów, glebę można przykryć słomą lub folią polietylenową.

Rekomendowane produkty

Przeczytaj uważnie i postępuj zgodnie z instrukcjami na etykiecie każdego produktu
Jeżyna
Zbiór owoców jeżyn

Dojrzewanie owoców przebiega etapami, przez 20-30 dni. W tym okresie jeżyny zbiera się raz na 3-4 dni. Zbioru dokonuje się rano (po odparowaniu rosy) lub wieczorem. Owoce odrywa się ręcznie od rośliny wraz z naczyniem, bez wywierania nacisku na owoc. Po zbiorze należy ostrożnie obchodzić się z jeżynami, gdyż są one bardzo wrażliwe na wstrząsy mechaniczne. Jeżyny charakteryzują się dużą podatnością na psucie, w normalnych warunkach owoce nie mogą być przechowywane dłużej niż kilka dni.

×

Pomożemy Ci
zadbać o rośliny

WJeśli nie znalazłeś rozwiązania w naszych artykułach lub poprzednich dyskusjach, rozpocznij nową dyskusję, a nasi eksperci udzielą Ci pomocy.

W godzinach pracy nasi eksperci są gotowi udzielić Ci odpowiedzi w ciągu 2 godzin.

Nowa dyskusja dotycząca

Jeżyna, sadzenie, uprawa i zbiory
Jeżyna, sadzenie, uprawa i zbiory

Your information:

Twoje imię i nazwisko może zawierać maksymalnie 30 znaków. Jeśli chcesz przekazać szczegóły problemu, z którym się borykasz, wypełnij pozostałe pola.

The maximum document size is 59 MB.

Dodaj
Pomocne będzie dołączenie kilku Obrazki lub Wideo Maksimum 15 sek


Chcesz dowiedzieć się więcej?

Nasi specjaliści uczestniczą w dyskusjach społeczności Armuro, przekazując przydatne informacje i rozwiązania.
Jeśli chcesz, możesz rozpocząć dyskusję na temat problemu, z którym się mierzysz.
Przeczytaj dyskusję