Grusza pospolita (Pyrus communis) to drzewo owocowe należące do rodziny różowatych (Rosaceae). Uważa się, że pochodzi z Azji (Chiny i Azja Mniejsza). Wyróżnia się rustykalnym wyglądem,  jej korona ma charakterystyczny kształt i może osiągnąć 20 metrów wysokości. Liście są owalne lub okrągłe. Kwiaty są białe i pojawiają się wraz z liśćmi. Grusza jest szeroko rozpowszechniona w kulturze ze względu na bogate w składniki odżywcze owoce. Zawierają one wodę, cukry, celulozę, garbniki, błonnik, sole mineralne, cynk, miedź, żelazo, wapń, magnez i witaminy (A, B1, B2, B9, C, E, P, K).

WIRUSY

Kamienistość miąższu gruszek (Pear stony pit virus)

Owoce mają wyraźne wypukłości na powierzchni. W miarę ich rozwoju owoc ulega deformacji. Na miąższu pojawiają się brązowawe i twarde obszary. Z tego powodu owoce stają się niejadalne. Choroba ta jest przenoszona przez szczepienie.

Zapobieganie i środki kontroli:

• stosowanie zdrowych szczepów i podkładek;
• sprawdzanie sadzonek przed sadzeniem.

Wirus mozaiki pierścieniowej gruszy

Najczęstsza forma ataku objawia się na liściach poprzez pojawienie się nieregularnych żółtych plam. Atak jest zwykle widoczny po jednej stronie liści. Jeśli temperatura wynosi 18-20 ° C, plamy stają się brązowe. Po ataku liście odpadają. Prowadzi to do spadku produkcji i osłabienia zaatakowanych drzew. Wirus jest przenoszony przez szczepienie, pyłek, zainfekowane nasiona, a w szkółce przez dotykanie korzeni.

Zapobieganie i środki kontroli:

• stosowanie zdrowych szczepów i podkładek;
• usuwanie porażonych drzew z sadu
• sadzenie odpornych odmian gruszy.

MYKOPLAZMOZY                   

Fitoplazmatyczne zamieranie gruszy (Phytoplasma pyri)

Objawy tej choroby różnią się w zależności od odmiany. Niektóre odmiany są bardziej odporne na tę chorobę. Ogólnie rzecz biorąc, jesienią drzewo przedwcześnie traci liście (liście nabierają czerwonawego koloru), a następnej wiosny rozwija małe i blade liście, którym towarzyszą słabe przyrosty. W ten sposób silnie wpływa to na produkcję. Charakterystycznym objawem jest pojawienie się brązowych pierścieni, widocznych podczas badania przekroju naczyń przewodzących. Choroba ta jest przenoszona przez kilka gatunków skoczków oraz przez szczepienie.

Zapobieganie i środki kontroli:

• stosowanie środków owadobójczych w celu kontroli populacji owadów;
• stosowanie zdrowych szczepów i podkładek;

BAKTERIOZA

Zaraza ogniowa (Erwinia amylovora)

Jest to bardzo niebezpieczna choroba, która może zagrozić całemu sadowi. Pojawieniu się tej choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza, wiatr, opady i wysokie temperatury. Drzewa zaatakowane przez tę chorobę wydają się być spalone przez ogień. Pędy więdną i nabierają brązowego koloru, owoce stają się czarne lub poplamione. Przy deszczowej pogodzie na dotkniętych obszarach pojawia się wysięk bakteryjny.

Zapobieganie i środki kontroli:

• przycinanie i wypalanie porażonych gałęzi do zdrowych tkanek;
• stosowanie preparatów miedziowych i pokrywanie ran mastyksem;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych fungicydów.

Guzowatość korzeni (Agrobacterium radiobacter pv. tumefaciens)

Choroba objawia się pojawieniem się guzów (galasów), które mają różne rozmiary, w zależności od wieku rośliny i dotkniętego organu. Początkowo małe, gładkie, miękkie guzy pojawiają się na korzeniach, łodygach, rzadziej na gałęziach lub liściach. Z czasem guzy powiększają się, stają się brązowe lub brązowo-czarne, mają szorstki wygląd. Patogen dostaje się do gruszy poprzez rany spowodowane przez nicienie, grad, owady itp. Ponadto pojawieniu się tej choroby sprzyjają temperatury od 22 do 30 ° C i wilgotność powietrza wynosząca 80%.

Zapobieganie i środki kontroli:

• sortowanie sadzonek przed sadzeniem;
• sad założony na odpowiednio przygotowanym gruncie;
• dezynfekcja nożyczek i narzędzi podczas przenoszenia z jednego drzewa na drugie;
• przycinanie dotkniętych gałęzi do zdrowego obszaru;
• stosowanie mieszanki Bordeaux i pokrywanie ran leczniczym mastyksem;
• moczenie korzeni sadzonek w roztworze mieszaniny Bordeaux 1%;
• zabiegi podczas wegetacji produktami na bazie miedzi.

Rak bakteryjny (Pseudomonas syringae pv. syringae)

Choroba atakuje wszystkie nadziemne części drzew, czemu sprzyja zimna i wilgotna pogoda. Na liściach pojawiają się czarne plamy, rozmieszczone w przestrzeni między żyłkami. Plamy łączą się i niszczą cały liść. Choroba atakuje kwiatostany, ale nie rozprzestrzenia się na gałęzie. Zaatakowane pędy brązowieją, ale nie wyginają się. Kora na zaatakowanych gałęziach jest popękana, a rany mają jasny kolor. Na owocach pojawiają się czarne plamy, z których wycieka wysięk bakteryjny.

Zapobieganie i środki kontroli:

• przycinanie porażonych gałęzi;
• zbieranie i palenie opadłych liści i owoców;
• zabiegi chemiczne fungicydami na bazie miedzi.

MYKOZY

Zgnilizna liści (Phytophthora spp.)

Choroba objawia się więdnięciem i brązowieniem liści. Drzewa rosną powoli i przedwcześnie zasychają. W dolnej części pnia pojawiają się zmiany podobne do tych powodowanych przez raka bakteryjnego. Przy wilgotnej pogodzie zmiany pokrywają się lepką cieczą. Choroba ta występuje w warunkach nadmiernej wilgotności gleby.

Zapobieganie i środki kontroli:

• racjonalne nawadnianie;
• nie ma zalecanego leczenia tej choroby.

Rdza gruszy (Gymnosporangium sabinae)

Grzyb ten rozwija swoją pierwszą fazę wegetacji na żywicielach pośrednich (jałowiec), a następnie atakuje gruszę. Objawy ataku objawiają się na liściach pojawieniem się czerwonawych plam, na których owocniki grzyba tworzą czarne punkcikowate formacje. Na spodniej stronie liści tkanki wybrzuszają się i tworzą narośla, które przenoszą zarodniki grzyba.

Zapobieganie i środki kontroli:

• uprawa odpornych odmian gruszy;
• usuwanie spontanicznych krzewów w sadzie;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych fungicydów.

Biała plamistość liści gruszy (Mycosphaerella pyri)

Na liściach pojawiają się brązowe, okrągłe plamy. Po pewnym czasie plamy stają się białe, a wokół nich tworzy się brązowo-szara otoczka. W środku tych plam tworzą się czarne punkcikowate formacje, które reprezentują owocnikowanie grzyba. Po zaatakowaniu drzewa mogą stracić liście na 1-2 miesiące przed normalnym opadnięciem.

Zapobieganie i środki kontroli:

• uprawa odpornych odmian gruszy;
• zbieranie i palenie liści w sadzie;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych fungicydów.

Parch gruszy (Venturia pirina)

Objawy tej choroby występują na wszystkich organach nadziemnych rośliny. Na spodniej stronie liści gruszy pojawiają się małe, szarawe plamki. Plamy powiększają się i pokrywają aksamitną grzybnią. W przypadku silnego ataku, drzewo traci liście w okresie letnim. Atak na kwiaty jest podobny do ataku na liście. Na owocach pojawiają się szare plamy, w pobliżu których tkanki twardnieją, brązowieją i pękają. W ten sposób owoce są zdeformowane, tracą swój aromat, a na tych ranach mogą rozmnażać się różne patogeny. Po ataku kora młodych pędów wykazuje podłużne i poprzeczne pęknięcia oraz łuszczy się, a w końcu wysycha.

Zapobieganie i środki kontroli:

• uprawa odpornych odmian gruszy;
• palenie opadłych liści i owoców;
• stosowanie zalecanych zabiegów w okresie spoczynku;
• zabiegi chemiczne w okresie wegetacji przy użyciu określonych fungicydów.

Rak gruszy (Nectria galligena)

Choroba wnika do gruszy przez ranę powstałą w wyniku przycinania. Kora w dotkniętym obszarze złuszcza się, a tkanki zapadają się. W ten sposób dotknięty obszar nabiera rakowego wyglądu. Grzyb może zaatakować wszystkie organy nadziemne, w tym owoce. Gniją one i opadają. Jeśli grzyb zaatakuje pień, drzewo nieodwracalnie uschnie.

Zapobieganie i środki kontroli:

• sprawdzanie sadzonek przed sadzeniem;
• sterylizacja narzędzi alkoholem lub chlorem;
• zrównoważone nawadnianie i nawożenie;
• duże rany powstałe w wyniku prac pielęgnacyjnych powinny być pokryte mastyksem;
• przycinanie dotkniętych gałęzi.

Brunatna zgnilizna (Monilinia fructigena)

Jest uważana za najbardziej szkodliwą chorobę drzew rosnących w zimnych i deszczowych obszarach. Zaatakowane liście gruszy zwisają bez odpadania, kwiaty brązowieją i wysychają, a gałęzie wyginają się w kształcie haka. Młode owoce wysychają, brązowieją i masowo opadają. Miąższ dojrzałych owoców gnije, a na zewnątrz pojawiają się żółto-szare poduszki. W końcu dojrzałe owoce ulegają mumifikacji i pozostają na drzewie, zapewniając przenoszenie choroby w następnym roku. Grzyb zimuje na zmumifikowanych owocach i w korze zaatakowanych gałęzi.

Zapobieganie i środki kontroli:

• zbieranie i niszczenie zaatakowanych owoców;
• przycinanie oraz palenie zaatakowanych gałęzi;
• stosowanie mieszanki Bordeaux 4-5% i pokrywanie ran leczniczym mastyksem;
• zabiegi chemiczne w okresie spoczynku przy użyciu produktów na bazie miedzi;
• zabiegi zapobiegawcze stosowane w okresie wegetacji przy użyciu określonych fungicydów.

Brunatna plamistość liści gruszy (Diplocarpon maculatum)

Grzyb ten atakuje sady pigwowe i gruszowe, rzadziej jabłoniowe. Główną formą ataku są liście. Objawy to okrągłe, kremowo-żółte plamy, później czerwonawe. W centrum tych plam pojawiają się czarne kropki, które reprezentują owocnikowanie grzyba. Plamy mogą się łączyć i powodować całkowitą defoliację drzew. Choroba może atakować pędy oraz owoce. Pędy stają się brązowe i suche. Na owocach pojawiają się plamy podobne do tych na liściach. Łączą się one ze sobą, a miąższ pęka. Na tych pęknięciach rozwijają się choroby, które prowadzą do gnicia owoców.

Zapobieganie i środki kontroli:

• zbieranie i palenie opadłych liści;
• uprawa odpornych odmian gruszy;
• przycinanie oraz palenie porażonych pędów;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych fungicydów.

GŁÓWNE SZKODNIKI GRUSZY

Owocówka jabłkóweczka (Cydia pomonella)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew owocowych. Larwy w różnym wieku atakują owoce. Samice składają jaja bezpośrednio na owocach lub na liściach, bądź w ich pobliżu. Po wykluciu larwy drążą korytarze w zaatakowanych owocach, pozostawiając w nich odchody.

Metody zwalczania:

• stosowanie pułapek feromonowych do identyfikacji lotu osobników dorosłych;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Zwójka siatkóweczka (Adoxophyes orana)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje ponad 47 gatunków roślin zielnych i drzewiastych (w tym gruszę). Larwy gryzą wiosną pąki oraz liście. Larwy dostają się do owoców, gdzie drążą płytkie chodniki. Powstałe rany są punktami wnikania grzyba Monilinia.

Metody zwalczania:

• Zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Kwieciak jabłkowiec (Anthonomus pomorum)

Rozwija jedno pokolenie rocznie i zimuje jako dorosły osobnik w osłoniętych miejscach (kora drzew). Dorosłe osobniki pojawiają się wiosną i żerują na młodych liściach. Samice składają jaja w kwiatach lub pąkach kwiatowych. Larwy żerują wewnątrz kwiatów lub pąków.

Metody zwalczania:

• Zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Dasineura mali

Rozwija 3-4 pokolenia rocznie i zimuje w powierzchniowej warstwie gleby. Pierwsze oznaki ataku pojawiają się w maju, kiedy na gruszy można zaobserwować zwinięte i przebarwione liście. Wewnątrz tych liści znajdują się larwy robaków, żółto-pomarańczowe. W przypadku silnego ataku, zdolność fotosyntezy jest zmniejszona, podobnie jak produkcja.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Szrotówek białaczek (Phyllonorycter blancardella)

Owad ten atakuje kilka krzewów ozdobnych oraz drzew owocowych (w tym grusze). Larwy żerują w tkankach pomiędzy górnym i dolnym naskórkiem liści. Masowy atak może znacznie zmniejszyć zdolność do fotosyntezy, a tym samym zmniejszyć produkcję.

Metody zwalczania:

• zbieranie i niszczenie opadłych liści na ziemi;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Owocówka południóweczka (Grapholita molesta)

Wydaje 3-4 pokolenia rocznie i zimuje jako larwa w jedwabistym kokonie w pęknięciach kory. Ta ćma atakuje pędy, liście i owoce gruszy, lecz największe szkody wyrządza owocom. Larwy pierwszych pokoleń atakują pędy i żywią się nimi, powodując duże szkody w nowo założonych sadach oraz szkółkach. Larwy III i IV pokolenia powodują znaczne uszkodzenia owoców. Wnikają do owocu przez część ogonkową lub „czubkową” i wygryzają nieregularne tunele wokół pestki. Owoce przestają rosnąć, gniją i opadają.

Metody zwalczania:

• Przycinanie i niszczenie zaatakowanych owoców i pędów;
• stosowanie pułapek wabiących;
• zabiegi chemiczne stosowane podczas masowego lotu przy użyciu określonych insektycydów.

Bawełnica korówka (Eriosoma lanigerum)

Wydaje 8-12 pokoleń rocznie i zimuje jako larwa w pęknięciach kory. Rozwija masowe kolonie na gałęziach, pędach oraz korzeniach. Po ataku następuje przerost tkanek i pojawiają się guzy podobne do tych wytwarzanych przez raka bakteryjnego.

Metody zwalczania:

• przycinanie i palenie zaatakowanych gałęzi;
• sprawdzanie sadzonek przed sadzeniem;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Tarcznik niszczyciel (Quadraspidiotus perniciosus)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje ponad 200 gatunków roślin. Wydaje 1-3 pokolenia rocznie i zimuje w stadium larwy na korze zaatakowanych gatunków. Samice oraz larwy rozprzestrzeniają się na wszystkie organy zaatakowanych roślin, w tym na owoce, które żywią się sokiem komórkowym roślin. W przypadku zmasowanego ataku, tarczki chroniące ciało owadów nakładają się na siebie i duszą drzewa. Drzewa przestają rosnąć, a po 2-3 latach usychają.

Metody zwalczania:

• stosowanie określonych zabiegów w okresie spoczynku;
• czyszczenie gałęzi szorstką szczotką
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Sphaerolecanium prunastri

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka drzew owocowych, winorośli itp. Rozwija jedno pokolenie rocznie i zimuje jako larwa na korze zaatakowanych gałęzi. Dorosłe osobniki oraz larwy kolonizują gałęzie, powodując martwicę tkanek. Mogą również atakować liście, powodując ich wypaczanie, a następnie odpadanie. Zaatakowane rośliny pokryte są słodkimi odchodami, co sprzyja pojawianiu się fitopatogenicznych grzybów.

Metody zwalczania:

• czyszczenie gałęzi szorstką szczotką;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Skośnik brzoskwiniaczek (Anarsia lineatella)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew owocowych (w tym grusze). Rozwija trzy pokolenia rocznie i zimuje jako larwa pod złuszczoną korą. Wiosną opuszczają zimowe schronienie i atakują pąki. W młodych pędach larwy wygryzają dziury. Nowo powstałe samice składają jaja na pąkach, a larwy penetrują owoce wczesnych odmian. Larwy kolejnych pokoleń penetrują owoce w fazie dojrzewania, gdzie drążą głębokie tunele.

Metody zwalczania:

• przycinanie i niszczenie porażonych gałęzi (pędów);
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Oprzędnica jesienna (Hyphantria cunea)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje drzewa ozdobne (morwy, platany itp.), a także gatunki drzew owocowych. Rozwija dwa pokolenia rocznie i zimuje jako poczwarka w powierzchniowej warstwie gleby. Owad ten powoduje defoliację drzew, a tym samym spadek produkcji owoców. Gąsienice znajdujące się na spodniej stronie liści zaczynają je zjadać. Budują również rodzaj gniazda, wewnątrz którego żerują.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Kuprówka rudnica (Euproctis chrysorrhoea)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew oraz drzew owocowych. Rozwija jedno pokolenie rocznie i zimuje jak larwa w kokonie na szczycie pędów. Larwy atakują pąki oraz liście i mogą powodować defoliację drzew. Aby wykryć obecność tego szkodnika, należy bardzo dobrze zbadać gruszę.

Metody zwalczania:

• usuwanie gałęzi, na których obecne są larwy;
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych środków owadobójczych.

Aphis pyrastri

Jest to szkodnik, który może agresywnie atakować gatunki gruszy. Wiosną dorosłe osobniki kolonizują wierzchołki wzrostu i liście. Mszyce żywią się sokiem komórkowym drzew, powodując ich stres. W następstwie ataku negatywnie wpływa na rozwój drzewa, liście są zdeformowane, odporność na mróz spada, a pąki owocowe są słabo zróżnicowane.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Roztocza

To szkodniki, które bardzo trudno dostrzec gołym okiem. Są to gatunki polifagiczne, które atakują wiele roślin i drzew owocowych, zarówno uprawnych, jak i dzikich. Żywią się sokiem komórkowym. Po ataku liście wyglądają na spieczone, kwiaty zanikają, a roślina zatrzymuje się w rozwoju. W przypadku gruszy najczęściej występuje roztocz rdzy gruszy (Epitrimerus pyri).

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Sciaphobus squalidus

Jest to niebezpieczny gatunek, który atakuje zwłaszcza pędy i pąki kwiatowe. Rozwija pokolenie w wieku dwóch lat i zimuje jako dorosły osobnik w powierzchniowej warstwie gleby. Wiosną dorosłe osobniki pojawiają się wspinając się na drzewa i żerując na pędach i pąkach kwiatowych. Larwy nie są szkodliwe dla drzew, żywią się korzeniami naturalnie występujących roślin zielnych.

Metody zwalczania:

• mobilizacja gleby w sadzie (jesień);
• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Mszyca jabłoniowa (Aphis pomi)

Jest to gatunek polifagiczny, który atakuje kilka gatunków drzew owocowych. Mszyce kolonizują spodnią stronę liści i wierzchołki wzrostu. Zaatakowane drzewa mają małe przyrosty, pąki owocowe nie są zróżnicowane, owoce pozostają niewielkie, a produkcja jest silnie zakłócona. Mszyce przenoszą również kilka wirusów.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.

Miodówka gruszowa (Psylla pyri)

Rozwija 2-3 pokolenia rocznie i zimuje jako dorosły osobnik w pęknięciach kory lub wewnątrz nich. Zarówno larwy, jak i dorosłe osobniki żywią się sokiem komórkowym drzew. Po ataku negatywnie wpływa na rozwój drzewa, liście są zdeformowane, odporność na mróz spada, a pąki owocowe są słabo zróżnicowane.

Metody zwalczania:

• zabiegi chemiczne z użyciem określonych insektycydów.